Ka Rilru Vak Vel Part-III

October 12, 2009, Thawhtan zan a ni. Philippine lama thian tha ber, tlangval fel tak leh mawng zang tak Dingtea chuan, “E thian pa, zanin chu lung a va leng ve aw!” tih mi rawn hrilh a. “Mai mai a, engin nge i lung tileng ni, Bawiha?” tiin ka han zawt a, “Ka hawi velah engkim mai hian ka lung mi len,” a rawn ti chu, “Het,…..mak awm ve a!” ka ti a, “Khawvelah hian kan hriat loh thilmak pui pui hi a lo tam zawng a ni e,” a ti chu sawi tur dang reng ka hre tawh lo.

Zanin chu ka taksa a chau deuh nge pawh ka hre lo. Ka rilru vak vel paw’n thil tam tak a ngaihtuah hleithei lova, thlasik puanpui zawnpui tur samsei lamte a va ngaituah ta mai mai a, chuti rual rualin kan Zonun hmasawn zela nupui pasal kan inzawn dan te, economic crisis avanga mimal, chhungkua, kohhran leh khawtlanga harsatna lo awm te, chumi kal zelina kan Zonun a nghawng dante pawh phak ang tawh chuan a va ngaihtuah a, chu thlirna atang chuan ka rilru vak vel chuan zawhna tam tak a siam ta teuh mai a. Zofate hi tribal society atanga industrial stage-a chuangkai mek kan ni kan tih laiin nupui pasal inthen kan tam em em mai hi nupui pasal kan inzawnna kawngah kan fimkhur tawk lo nge? Nupui pasal inthen hi thil pawi tak a ni tih kan dawn chiang lo zawk?

Zofate zingah nupui pasal inthen leh fahrah naupang an pung zel hi a chhan leh vang engnge ni ta ang le? Fahrah naupang an pung zel a nih si chuan hnam hmasawn kan inti ngam tak tak ang ngem? Tribal society-a kan awm lai khan hetiang em em hian fahrah naupang kan nei tam lo kha a ni a, zirna leh teknawlawgi hmasawnna zar kan zo vang ringawta tribal society kan pel fel tawh nia kan inhriatnate leh Kawlram tribal zinga hnam hmasawn chak ber nia kan inhriatnate leh kan insawi fo te hi hmasawnna ziktluak kan tithei tak tak ang ngem? Tlawmngaihna uar ber hnam kan intih lai hian khawtlang leh kohhhran rawnbawlna kawng chi hrang hrangah lungrualna kan nei thei tak tak em?

Kohhrna rawngbawlnaah pawh inhmunthiamlohna avanga tharum thawh duh kan la tam lutuk hian kan nihna leh dinhmun a hril zawk a ni lawm ni? Hnam puitlingte mizia leh tihdan kan zir kan ti a, hnam puitlingte mizia hi kan dinhmunin a la phak tak tak lo a ni lo maw? Kan hnam hmsawnna leh Zofate thlenna apianga, ‘Se Se’ ‘Hne Hne’ ‘Neuh Neuh’ a la reh thei lo tlat hi a inhmeh lo deuh a ni lo maw? Kan thenawm Kawl, Vai, Karen etc…… entawntlak leh ngaihsantlak ni turin eng thilte nge kan tih? Kan Zofate nunah hian ze nawi pui pui a la tam deuh a ni law maw? Kan philosophy hian tuipui ral a la kan thei tak tak lo a ni lo maw? Chutiangchuan ka rilru vak vel chuan zawnna engengemaw a siam ta teuh mai a, mumang nei ang maia ka han thanharh hnu chuan, “Kei pa hi ka la chiang maw?” tia ka rilru vak vel ka han sawiharh meuh chuan vawiehkhatah ka rilru vak velte chu an bo phiar mai a.

“Aw…..rilru vak vel, mu tawh rawh, zing hnathawk leh tur i nih kha!” tiin ka rilru vak vel chu ka han hrilh a, “Ni e, ka pu,” tiin thuawih tak chuan chawlh zai a rel ve ta a.

(P.S. – “Ka Riru Vak Vel” hi ka hun awl hnawhkhat nan leh Mizo tawng ziah ka inzirna mai a ni. Mimal, kohhhran, khawtlang leh hnam a chhe zawnga sawi tum ka ni lo tih erawh chhiartutuen min hriatsak ka beisei. Ti ti tinuamtu atana ka ziah a nih ang bawkin in duh duhin in lo chingpawr thei bawk.)

More