'
Motto: "I thu chhiarin a siam che"

Thursday, July 2, 2009

US President Jimmy Carter-a Chanchin Tawi

By: Joseph Saia

“I will never lie to the American People. To be true to ourselves, we must true to others. (Jimmy Carter)

Jimmy Carter-a hi kum 1924, October ni 1-ah James Earl Plains, Georgia State-ah a lo piang a. America President 39-na niin kum 1977-1981 thleng President nihna a chelh a ni. President a nih hmain US Naval-ah officer hna a chelh a, chumi hnu chuan Georgia State Senator atâna thlan a ni a. Senator nihna term hnih zet a chelh hnuin Carter-a chuan kum 1971 aṭanga 1975 thleng Georgia State Governor hna a chelh leh a, Georgia State Governor 76-na a ni bawk.

US President nihna a chelh chhûng (1977-1981)-in America khua leh tuite tâna Cabinet level department pawimawh tak pahnih Department of Energy leh Department of Education a din a, National Energy Policy fel takin a siam bawk a. Chu policy chuan US mipuite mamawh ber energy enkawla humhalh ṭhat, price control leh technology lam tihhmasâwn zêlnate a huam vek a ni.


Ram pâwna a hma lâkna pawh a zau hle a. A hma lâk tawhna aṭanga chhinchhiah tlâk leh pawimawh tak chu Camp David Accords, The Panama Canal Thuthlung leh Strategic Arms Limitation Talks Round II (SALT II) te hi an ni. Carter-a hian mihring chanvo dikna (Human Rights) humhalh kawngah hna a thawk nasa hle a, mi tam tak chuan Great Peace Maker tiin an ko hial a ni. Kum 1979-a Israel leh Egypt-ten remna thuthlung an ziah theihna pawh kha Carter-a hma lâkna liau liau a ni a. Hetianga remna palai hna a thawh avâng te, mihring dikna chanvo humhalh zâwnga a hnathawhna avâng te, economic leh social program hrang hranga a hma lâkna te leh a hnathawh ropui tak takte avângin kum 2002 khân khawvêla chawimawina sâng ber Nobel Peace Prize hlân a ni nghe nghe a ni. Panama Canal Zone aṭanga a lo haw ṭum khân mi tam tak chuan Latin America-a US thuneihna leh thiltihtheihna zauzia an hmu chiang a. Chutih rualin mite dem leh faksêl pawh a hlawh nasain ṭawngkam mawi lo leh thu dengkhâwng tak takte pawh a dawng nasa hle tho va ni.

A term zawh dâwn lam phei kha chuan harsatna leh hmingchhiatna eng emaw a tâwk ve nual a. Chûng zînga a langsâr zualte chu Iran Revolutionary Guard Student pâwlten November ni 4, 1979-a Tehran khawpuia US Palai hmunpui (Embassy) an pâwng lâk ṭuma US mi leh sa 100 chuang an hren behte chhanchhuah a tum ṭuma a hlawhchhamna te, kum 1979-a US ram chhûnga khawnvartui tlâkchham thutna te, America sum dinhmun tlâkhniam thutna te leh kum 1980-a Soviet-in Afghanistan a rûn chungchânga US-in a ṭanpui loh te a ni. Chûng zawng zawngte avâng chuan President Carter-a chûngah US mipuite an lungawi lo hle a, amah duhtu aiin duh lotu an tam ta zâwk hial a ni. Kum 1980-a Democratic Presidential Election-ah Ted Kennedy-a nên inhmachhawnin Ted Kennedy-a chu a hneh a; mahse, US Presidential Election-ah Republican Candidate Ronald Reagan-a chu a hneh zo ta lo va ni.

Reagan-a’n US President nihna a chelh ni chiahin Iran Revolution Guard-te chuan an mi hrênte chu an chhuah zalên nghâl a. Ni 444 chhûng buaina 444-day Iran Hostage Crisis pawh a tâwp nghâl ta bawk a ni.

President nihna a chawlhsan hnu hian a nupui Rosalynn-i nên kum 1982-ah The Carter Center tih NGO an din a. He Center-in a tum ber chu human rights leh civil rights tihmasâwn tûra ram hrang hranga hna thawh a ni. A hun hnuhnûng lamah chuan remna leh muanna zawngin khawvêl hmun hrang hrangah a zin a. Khawvêl ram hrang hranga ram inthlanpui (Election)-ah dikna a awm nge awm lo tihte endikin hma a la zêl bawk a. Ram rethei leh ram hmasâwn mêkah te zinin hri ṭha lo leh natna ṭihbaiawm laka invên dânte zirtîrin training leh seminar chi hrang hrang a buaisaih a, damdawi lama rawngbâwlna hi The Carter Center hma lâkna ki pawimawh tak a ni bawk a ni.

Carter-a hi Habitat for Humanity Project-a an mi chhuantawlawl a ni a. A bîk takin Middle East-a Israel leh Palestine-te buainaah phei chuan Carter-a hian pawimawhna thûk tak a nei a ni. George H. W. Bush-a aiin thla 3 leh Ni 19 chiahin a naupang a, George H. W. Bush-a tih lohvah chuan US President hlui la dam laite zînga a upa ber a ni.


1. Pian kum- October 1, 1924

2. Pinana hmun- Plains, Georgia State

3. Nausen lai hming- James Earl Cater, Jr.

4. A san lam- 1.75m/5' 9''

5. Political Party- Democratic

6. A nupui- Rosalynn Smith Carter

7. A fate-


(1) John William Carter
(2) James Earl Carter III
(3) Donnel Jeffrey Carter
(4) Amy Lynn Carter

8. A zirna run-
(1) Georgia Southwestern College
(2) Union College
(3) United States Naval Academic

9. A hnathawh-
(1) Thlai huam siam
(2) Naval Officer

10. A sakhua pawl hming- Baptist

11. A sipai tan hun chhung- 1946- 1953 thleng

12. A sipai Service/Branch- United States Navy

13. A nihna (Rank) – Lieutenant

14. US President a chelh kum- January 20, 1977- January 20, 1981

15. A Vice President- Walter Mondale

16. A hmaa US President nihna lo chelhtu- Gerald Ford

17. A hnua US President nihna rawn chelhtu- Ronald Reagan

18. 76th Governor of Georgia nihna a chelh kum- January 12, 1971- January 14, 1975

19. A lieutenant – Lester Maddox

20. A hmaa Governor of Georgia hna lo chelhtu- Lester Maddox

21. A hnua Governor of Georgia hna rawn chelhtu- George Busbee

22. Member of the Georgia State Senate (District 14 Infinkhawm) hna a chelh kum- January 14, 1963 – 1966

23. Electoral Vote- Term 1:297

24. A hnehna Margin: 0. 104
Print this post

No comments:

Post a Comment

I ngaih dân han thawh ve rawh le....