'
Motto: "I thu chhiarin a siam che"

Friday, July 27, 2018

Taimakna

By: J. Lalengkima (Jo Jo-i pa)              
 

    Eng hna pawh mahni kova tla, tlansan lova thawh zêl duhna rilru hi “Taimakna” chu a ni.
 
    India ram zalênna sual chhuaktu, India hnampa tia kan koh Mahatma Gandhi chuan ‘Taimakna’ tih ṭawngkam hi hetiang hian a hrialhfiah, “Mahni inzahna leh mahni inphatsan avânga hna chi tin reng (a ṭha lamin) thawh duhna hi taimakna a ni” tiin. Chutiang bawkin Bawih chhuahtu ropui Abrahma Linclon-a chuan “Taimakna chu thatchhiatna hmêlma, a hmei a pa, puitlin leh puitlin loh lanna dârthlalang a ni” a lo ti bawk a ni.
 

    A sir lehlam a thlir chuan a âtthlak zawnga taimakna a awm bawk. Sap hovin “Iron Soldier” tia an koh Hitler-a kha han ngaihtuah chuan ama hming ṭhatna leh mahni hma a sialna te, a nunrawnna leh a in pêkna zawng zawng te kha eng thil vang nge? A fin bik vang em ni? Nilo, taimakna saruak amahah a awm tlat vang zawk a ni. Hebrai (Juda) hnam, nuai engemaw zat nunna laksak duhna te, German sawrkar hi khawvêlah lo ropui ber rawh se, tih duhna rilru chapote, pawisawilo (innocent) thisenchhuah a rawngra taka tihhlum zui duhna rilru chu engtianga inpe nasain, taima mahse, “Taimakna” kan tih, tûna I chhiar lai mêk tum hi chu a tling zo lo.
 
    Rome sâwrkar chanchin, mite sawi leh ziak hi I hre fo vang. A vanglaia khawvêl hriat thama hming chher, Nero-a te kha, pa thawk nasa leh awm hle hle ngai thei lo mi a ni a, kawng hrang hrangin khawwvel intlansiakna leh hmasawna kawngah Rome sâwrkar pawhin a changkanpui êm êm; mahse khawvêl chuan ‘mi taima’-ah a chhiar thei tlat lo. Chutichuan, taimakna dik leh dik lo a awm a nih chu. Engpawhnise, mite tana ṭhatna leh lawmna, lungawina thlen thei se, mahni leh khawtlang, chhungkua leh ram leh hnam tana chhenfakawm zawngin taimakna chhuah ila, chu kawng chu kawng harsa ni mahse, kawng dik leh taimakna dik a ni a. Pathian leh mihring mithmuhah pawh a mawi a, pangpar mawi ber ai a mawi, mihringte incheina ṭha ber leh mawi ber, tuiek thei ngai lo a ni.
 
    Aw le! Mihringte hi zîr tûrin kan lo piang ti ila kan sawi sual awm lo ve. Lehkha zîr thei dinhmun kan rawn chuangkai a, chuta taima taka zîr tang tang tute chuan hlawhtlinna an hmu thin a ni. Chutiang bawkin kut hnathawktu pawh’n rinawm leh taima taka, a thawh chauh’n a hnaah in hnangfakna tûr khawp a hmu chauh thin a ni. Lehkha zîr mi chuan lehkha thiam sang nih chu rilru leh taksa nawmna a nih a hre chiang êm êm mai a, chu nun khaw nawmna chu chan ngei tumin a bei talh talh thin reng a ni.
 
    Mihring kan nih chhunga kan thlakhlel êm êm mai chu “Fak leh chawimawina” hi a ni awm e! Chu fak leh chawimawina hlawh tûr chuan kawng emkimah taima taka kan thawh a ngai a ni. Nun hahdam kan duh chuan “Taimakna” hi kan vawn beh tlat a ngai tihna a nih chu! “Taimakna” hi hlawhtlinna tih pawh kan hria, mahse, “Taimak” kan tum (zîr) tlat lo hi keini Mizote kan hmasawn theih lohna bul ber chu a ni. Thufing chuan tiang hian a sawi “I fate taimak I zîrtir loh chuan thatchhiat I zîrtir a ni,” a ti. Chuvangin taimakna hi kan zîr a ngai a ni. Mihringte hi hlawhtling tûr chuan beiseina sang tak kan neih hi a pawimawh êm êm a, chu kan beiseina ti hlawhtling tûr chuan ‘Taimakna’ tho tho hi kan neih a tul a ni. Taimakna tel lo chuan engmah hi a hlawhtlin theih tak tak lo a ni.
 
    Mihringin mahni tui zawng tak hna thawh hi kan hlimna ber a ni a. Mahse, kan lungawina tawk (tui zawng) hna kan hmu lo a nih pawhin kan hmuh tawk hnaah lungawi tum zêl mai ila, chu chu kan hlimna kawng dang leh chu a ni. Chutiang mahni tui zawng leh chak zawng hna thawka hlawhtlinna hmu tak tak tûr chuan ‘Taimakna’ hi a changvawn atana neih a tul a ni. Mahni tui zawng tak hna zîr thiam mi chuan hahdamna chihnih lian tak a nei nghal a ni. A hnaah a rilru a pe zo vek thei a nuam a ti êm êm a, hna a thiam ṭhat tawk avângin hnathawh tûr a hmuin rin a hlawh a, chu chuan a tum tak sum leh pai a hai luh tir teuh teuh thin a ni. Chu tak chu a ni ‘Taimakna’ rahchhuah chu.
 
    Taimak han tih hian, thawk reng leh thawh teuh lam hi a kawk kher awm lo ve. Mahni tih tûr dik tak tih hi taimakna kawng a ni thei ang. Awle, Zo nun leh taimak hi thil inkawp rial rial a ni a. Mizo nih leh thatchhiat hi chu thil inhmeh lo tak a ni thung. Kan Bible chuan, “Thawk peih lo chuan ei pawh ei suh se” (2 Thes 3:10) a lo ti reng a. Mizote hi intodelh hnam kan lo ni thin a, Chanchin Ṭha kan dawn aṭangin kan thatchhia ti ila, Chanchin Ṭha avângin an taimak phah a, ram, hnam, khua , chhungkua, mi malin an taimak phah a, hma an sawn êm êm a ni. Mizote hi Kristian kan nih bawk si chuan thatchhiat hi kan inhmeh ve lo, kan hmêlma zawk a nihzia I hre theuh ang u. Keini Mizote hian kan fate hi hnathawh hreh nei lo tûra kan inzîrtir hi a tul tak meuh meuh a ni.
 
    Hringnun hi tuifinriat nên kan tehkhin dawn chuan, hriatzauna chu, tuikeplung nên kan tehkhin thei ang. Tuikeplung chu tuifinriat chhungah a awm a, tuifinriat a chawimawi ang hian, keini mihringte pawh taimakna hian min chawimawi ve a ni. Amarawh chu tuifinriat chhunga tuikeplung chu tih tak thlaka kan zawn chauh vin kan hmu thei dawn a ni. Kan hringnunah pawh hian mi pakhat ni tûr chuan taimakna nêna hringnun kan hman hi a pawimawh ber a ni.

    Hmasawn a mi hlawhtling ni tûr chuan kan tei rei peih a ngai a ni. Malsawmna dawng tûrin kan ṭawngtai a, mahse, malsawmna dawng tlaka hna thawh (taimak) erawh kan peih leh si thin lo anih ber mai hi le! Hmasawmna lamah leh mite dinhmun awhna lamah kan tuihalin rual kan el nasa hle a, rinawm leh taima taka kan hna zawn theuhva thawh kan mamawh tak meuh a ni.



Print this post

11 comments:

I ngaih dân han thawh ve rawh le....