'
Motto: "I thu chhiarin a siam che"
Showing posts with label History. Show all posts
Showing posts with label History. Show all posts

Saturday, May 1, 2021

TÛNLAI KHAWVÊL leh THU NAWI

By: Tka Zote Thankhuma

Tûnlai khawvêl zet zawng hawina lam apiang a buai emaw tih mai tûr a ni ta, eng vânga buai ta nuaih nuaih mai nge a nih, China president Xi Jin Ping vang a ni e, han ti ngawt ila amah Mr. Xi hlei hlei hian mawhpuh tûr a hre hnem teh ang chu. Chemtatrawta thawnthuah kha chuan Kaikuangin mawh a phur te ber awm e, tûnlai buaina erawh a kaikuang ber pawh hriat hleih theih a ni lo ve.

SHINO - MYANMAR GAS PIPELINE ROPUI.

Kan chhiar fo tawh ṭhîn angin, China ram hi ram zaupui mai leh mihring pawh mtd 1500 dâwn lai khawsakna ram a ni a, an ramah khian ni tin Oil barrels 3,775,000 an siak chhuak char char a; mahse, indaihlo hen hen tak an ni. Kum eng nge maw zât liamta ah khân Foreign policy puitham zet mai an dung chhuak rup mai a, heta an budget hi US dlrs trillion 2 a tling an ti, chu chu, tld hlir 2000 tihna a ni, a tam tham lutuk. Hêng pawisa zozai hi khawvêl sorkar rethei zâwk te hnênah Rel kawng sial nân, Thlawhna tumhmun siam nân Motor Kawngpui siam nân leh Lawng chawlh hmun din nân te, an han puktir ta chur chur mai a, sorkar rethei sum mamawh tak tak an lo tam ropui mai si a, an puk ta sup sup mai a ni. 

Wednesday, March 24, 2021

B. R. Ambedkar-a chanchin


By: THIL HRANG HRANG

Thu hmasa: 

Engtik emaw lai atang khan Ambedkar hi ka ngaisang em em tan a. Barack Obama din chhuah dan an sawi pawhin, Ambedkar-a kawng hi a thui zawk ni hian ka hre fo thin a. Ramachandra Guha pawhin a lo ti ve chiah a. Tumkhat chu Telegraph-ah a ziak nghe nghe. India ram chanchin-a pa ropui ber pawl, hnam hnufual khawihthiang lo ni chunga India ram innghahna tur Dan ropui tak duangtu ber lo ni chho thei Ambedkar-a chanchin hi a ngaihnawm hle. Tu hi nge tunlai India ram din nghet tu ber? tiin inzawt ila, Ambedkar tia chhang hi an awm nual awm e.

Amah: 

Bhimrao Ramji Ambedkar (April 14, 1891 — December 6, 1956), kha Babasaheb tiin an ko thin bawk a. Ram leh hnam hmangaihtu, Jurist, Dalit political leader leh Buddhist sakhaw chawknung lehtu a ni. India danpui duangtu ber a ni a, chutah chuan hriatreng a ni kumkhua tawh dawn a ni. Untouchable chhungkaw rethei takah a lo piang a, untouchable ho retheih dan leh chanchhiat dante hi chu mizote chuan engang pawhin kan hrethiam dawn chuang lo a, sawi buai lo law law ila a tha zawk awm e. Ambedkar chuan a damchhung hun chu india rama vantlang nuna inthliarna awm thin ( social discrimination) beihnan a hmang a, Chaturvarna System leh Indian caste system bo na turin a hun zawng zawng chu a hmang zo a ni. Dalit Buddhist movement tialhtua ngaih a ni bawk. India rama vantlang mi pangai dawn theih china chawimawina sang ber Bharat Ratna hlan a ni hial.

Tuesday, April 28, 2020

Athanasius-a chanchin (A.D. 295-373)

By: Joseph Saia (Australia)

“You cannot put straight in others what is warped in yourself.” (Athanasius)

Athanasius-a hi kum zabi palina laia Alexandria khaw bishop a ni a, Kristian thurin humhalhtu mi huaisen tak a ni bawk. Kohhran hmasa hun laia zirtîrna dik lo kalpuitu Arius-a leh a hnungzuite chuan kohhran an chawk buai nasa hle a. Chutih lai chuan bishop Athanasius-a hian Arius-a zirtîrna chu nasa takin a dodâl a, a hun laia zirtîrna dik lo dodâl nasa ber pâwl a ni hial âwm e. Amah hi Pathian thu thiam tak a nih avângin mi ṭhenkhat chuan Athanasius Ropuia tiin an ko va, Athanasius the Confessor tih pawhin an ko bawk. Alexandria khuaah kum 45 zet bishop hna a thawk a, chumi chhûng chuan Rom lal dang dangten ṭum nga zet khua aṭangin an hnawt chhuak a. Mahse, Pathian thu dik tak chu nghet taka a vawn tlat avângin rorêltute hmaah pawh a zâm ve mai mai ngai lo a ni. A.D. 325 khân Nicaea Inkhâwmpuiah Arius-a hnungzuite nên thurin chungchângah nasa takin an inhnial a, a tâwpah chuan Arius-a leh a hnung zuite chu a tlâwm zâwkah an ṭang a, Athanasius-a hming pawh a lâr phah hle a ni. 

Alexandria khaw bishop Alexander-a chu A.D. 328-ah a thi a. Chumi hnu chuan Athanasius-a chu Alexandria khaw bishop atân ruat a ni zui a. Hetih hun lai hian Arius-a zirtîrna thlâwp tlattu Nicomedia khaw bishop Eusebius-a chuan Rom lalber Constatine-a te, Constatius II-a te, Julian-a te leh Valens-a te chu lamṭang atân a hmin vek tawh a. Athanasius-a chuan Arius-a zirtîrna chu zirtîrna dik lo leh Bible zirtîrna nêna inmil lo tiin huai takin a hnâwl zêl a. Arius-a zirtîrna thlâwptu Rom lalte leh rorêltute pawh huai tak taka a beih ṭhîn avângin tum nga zet a awmna khua aṭanga hnawh chhuak a tâwk a, chuta ṭang chuan‘Khawvêlin a do Athanasius-a’ tiin hming an phuah ta hial a ni. 

Saturday, April 11, 2020

IRAN HOSTAGE CRISIS kha eng vânga thleng nge a nih?

By: Joseph Saia (Australia)


US President 39-na, Jimmy Carter-a term zawh dâwn kum 1979, November ni 4 khân Iran Revolutionary Guard Students-ho chuan Tehran khawpuia US Palai hmunpui (Embassy) chu an pâwng lâk a, chuta hnathawk mi 66 chu an hrêng ta phiar mai a. An mi hrênte zînga hmeichhia 13 leh mi hang ṭhenkhat chu kum 1979, November 19-20 khân chhuah an ni a, mi dang 52 erawh chu ni 444 chhûng ngawt an hrêng ta a ni. He Iran Hostage Crisis hian khawvêl ngaihven a hlawh hle a, Indopui pahnihna hnu lama khawvêl pum pui ngaihven ber chanchin a tling hial a ni. 

Friday, April 10, 2020

1973 Oil Crisis a thlen chhan

By Joseph Saia: (Australia)




Kum 1973 khân Israel leh Arab ram ṭangrual an indo va. Chu indona chu Judate Ni Thianghlima thleng a nih avângin Yom Kippur indona an ti a, Ramadan indona emaw, October indona emaw tiin an ko bawk. He indonaah hian US leh khawthlang ram tam takin Israel ram an thlâwp avângin Arab ram hruaitute chu an lungawi lo va, an titau va. Israel ram an thlawpna duhlohna lantîrin Arab khawmualpuia tuialhthei leh hriak (gas leh oil) pe chhuak ṭhîn ram (Organization of Arab Petroleum Exporting Countries)-te chuan United States bâkah Europe ram tam tak United Kingdom, Netherlands, Canada leh Japan ramahte an petrol leh khawnvartui an hralh duh ta bâr lo va. 

OPEC ramten hetianga khawthlang ramte an hrêk beh tâk avâng hian khawnvârtui leh gas man chu a bin 5 laiin a lo sâng chho ta a. Khawvârtui man a san chho rual hian Europe ram pum puiah khawnvârtui in daih lohna pawh a sâng chho zêl a. Khawnvârtui tel lo chuan sumdâwnna leh thil siamchhuahna lamah eng mah a tih theih lo va. Chu chuan ram tam tak a nghawng avângin khawvêl pumah khawnvârtui thlakchhamna (Oil Crisis) a lo thleng ta a ni. 

Monday, July 8, 2019

Napoleon Bonaparte-a chanchin

By: Joseph Saia (Australia)

Khawvêl general ropui leh huaisen an sawi zînga sulhnu ngah leh sawi hlawh ber chu France general huaisen Napoleon-a hi a ni âwm e. ‘A ke vei lam a perin Europe khawmualpui a nghawr nghîng thei a, a ding lam a per erawh chaun khawvêl pum a nghawr nghîng a ni’ tia an sawi Napoleon Bonarparte-a hi pa huaisen tâwpthang leh râl rêl thiam hmingthang a ni a. A hun laiin Europe ram tam tak a hneh a; Austria leh a sa ngâwi zâwnpui ram tam tak a hneh bawk a. Ottoman lalram chhûnga Aigupta chu hneh lâkin Palestine ram thlengin a lalram a zauh hman a, a hmaah chuan lal ropui thiltithei leh sawrkâr lian tak takte pawh an hnûngtawlh duai duai mai a ni. 

Pa fing leh fel, rem hre tak, mahni inthunun thei, a awmna hmun azira nun dân leh awm dân thiam tak mi a nih avângin kum sawm leh pariat chhûng zet French mipuite chungah lal a hrawt a. Chumi chhûng chuan Europe lal tam tak a ke bulah kûnin a rawng an bâwl a, an ramri te pawh a duh duh danin a kham kualsak vêl mai mai a ni. Amah hi pa tê tak tê, feet 5 leh inche 4 leka sâng, cher leh sa pan lam deuh a ni a, a pa têt avângin ‘Little Corporal’ tiin hming lem an phuahsak hial a ni.  

Monday, December 14, 2015

Burma Presbyterian Kohhran Chanchin

Burma Presbyterian kohhran chanchin, Rev. Dr. L.R. Bawla, M. Th. kutchhuak hlu tak chhiar i duh chuan a hnuaia Link-ah hian download hmasa la, ngun takin i chhiar dawn nia...
Hetah hian download rawh le>>>>>> Burma Presbyterian Kohhran Chanchin

Sunday, August 23, 2015

Myanmar Encyclopedia (Burmese Version)

Kum 2013 chhunga khawlvela thil thleng chhinchhiah tlak tak tak ziahna Myanmar Encyclopedia chhiar theih a ni ta. He lehkhabu hi Kawl tawnga ziak a ni a, a chhungah hian Kawlram chhunga thil thleng leh khawvela thil thleng pawimawh tak takte chhiar tur a awm a ni.

 Download Here for PDF >>>>> Click rawh le