'
Motto: "I thu chhiarin a siam che"
Showing posts with label Chanchin Thar. Show all posts
Showing posts with label Chanchin Thar. Show all posts

Sunday, May 23, 2021

FREE AND FAIR ELECTION A NI

By:  Tluanga Chhakchhuak

A report from ANFREL

2021 Myanmar General Election 2020 November Ni 8 a neih zawh tâk hi a fel fai a ni tiin Asian Network for Free Elections" (ANFREL) Bangkok chuan nimin 17.5.2021 khân a puang chhuak a ni. Vote tihchingpen a awm tia Political party pawh ni hlei lo Myanmar sipaiten finfiahna pawh awm lova inpuhna hi belh chian a dawl lo hrim hrim tiin a puang bawk. 

Saturday, May 22, 2021

INKAHHAI AN PUANG TA

 INKAHHAI AN PUANG TA – 

By: Familia Fanai Lalṭansanga


Israel leh Hamas indona chu ni 11 hnuah inkahhai an puang thei ta. Israeli Defence Minister Benny Gantz chuan Israel sipaite hian kan rin phak bakin hnehna kan chang a ni, a ti. Hamas lam hotute pawhin hnehna kan chang a ni, an ti ve tho mai. He inkahhai hi Palestinian mipuite tân hnehna chhinchhiahna a ni a, Israeli PM Benjamin Netanyahu a tlâwm tih entirna a ni, an ti a. Jerusalem mosque pakhata loudspeaker aţangin “He Jerusalem Ngunhnam Indonaah hian Palestinian te hian hnehna kan chang a ni,” tiin a puang dum dum mai. Gaza khawpuiah mipui a maka maka tam pâwnah chhuakin an pung khâwm chiam a, lirthei chi tinrengin kawng an zawh mup mup a, hlim leh lawm takin an au dur dur mai a ni. 

International news & politics:

By. CT Lalrinawma

*ISRAEL-IN GAZA BOMB ZÊL A LA TUM : UN SECURITY COUNCIL AIIN GEN. ASSEMBLY-AH RÊL FEL MAI DUH TA : ISRAEL-IN THILMAK AN HMU! 


May 20, 2021 (MSR) : US President Joe Biden chuan Israeli caretaker PM Benjamin Netanyahu hnenah Gaza Strip beihna chawlhsan (halt) a, Hamas leh Islamic Jihad nena inkahhai (ceasefire) puang turin a ngen a, PM Netanyahu chuan "Ni rih lo ve. Kan tum (aim) kan tihpuitlin hma chuan Gaza beihna chu chawlhsana inkahhai lo sawi rik chi a ni rih lo" a ti. US chuan Israel chungchanga UN Security Council-in thupuan chhuah leh ruahmanna siam a tum chu vawi 4 lai a lo dangchat (block) tawh a ni. President Biden chuan PM Netanyahu chu phone hmanga a biak hnu lawkah White House thupuangtu *Jen Psaki* chuan, "Inkahhai a awm thuai kan beisei", a ti a. Mahse, PM Netanyahu sorkar chuan a duh der si lo.

Thursday, May 20, 2021

International news & Politics

By: CT. LALRINAWMA


*JERUSALEM KHAWPUIH INCHUHNA VANGIN JUDA-HO LEH MUSLIM AN INDO ṬAN LEH MEK!*

(Israeli Jet fighters 80-in Gaza Strip an bei, Israeli Reserve sipai 5000 kohkir mek an ni, Palestinian 35 leh Israeli 5 an thih phah ta) 

May 12, 2021 (MSR) : Tunkâr Thawhṭanni aṭanga Israel leh Hamas leh Islamic Jihad (Palestinian) hote inkâra buaina chuan zual lam pan zêlin, nizan leh tukin zîng thlengin Gaza Strip-a cheng Hamas leh Islamic Jihad helte chuan Israel chu rockets 350 chuangin an kap tawh a, chung rocket tam tak 90% chu Israeli Defense Force *Iron Dome* missile interceptor chuan boruakah a lo kap dârh hman a, mahse, ṭhenkhat chu kah thlak loh vangin Israel ram chhûng dengin, building leh bus te a deng fuh a, mipa 5, naupangtelin an thi tawh a ni. 

Tuesday, May 18, 2021

S.O.S. MINDAT (SUAL SIPAI AN HRÂNG E)

By: Tluanga Chhakchhuak

■Where is ZORO?

■Where is our brothers Zo Ethnic?

■Where is PDF?

■Where are the rest of CDF? 

■How long will you just watch us? 

■Till our little town turns into ashes?

■Please don't leave us!

■Please don't leave MINDAT! 

■ Please Save Mindat!

Vawiin 15.5.2021 tlâi dâr 3 pm aṭangin Military Council sipai te chuan kawngpuia mihring an hmuh apiang an kâp a, in tina lût chhuakin kawgka an hawntîr a, hawng duh lo an awm pawhin an vaw chhe vek a, mipa tawh phawt ram ṭang thei rualte chu an man khâwm ta chiam mai. Civil Disobedience Movement thlâwptu emaw thlawp lo pawh an thliar hrang chuang lo.

HISTORY-A CHUANG RENG TAWH TÛR BATTLE OF MINDAT

By: Tluanga Chhakchhuak

Nimin tlai 14.5.2021aṭangin mipui vênghimtu pâwl PDF-ten Mindat mipuite chu Trench Khur nei ṭheuh tûrin leh a ṭûl hunah khur chhûnga tawm tlat tûrin hmanhmawh takin a hriattîr a, tlai thim dâwn thlengin trench khur an lai sup sup mai.

Nimin khân sipaiten Midat khua hi 2008 Myanmar Constitution dân Section 419-na tlawh chhanin Martial law a puang a, Mindat mipuite erawh chuan mipuite hi eng sipai rorêlna hnuaiah mah kan awm lova mipui rorêlna hnuah chauh kan awm ni an ti. 2008 Constitution dân chhe tak hi sual sipaite ngeiin an bawhchhia a, mipui sorkâr NUG leh CRPH ten kan hluihhlawn tawh a ni an ti.

Thursday, May 6, 2021

PEOPLE'S DEFENCE FORCE, MYANMAR DIN A NI

By: Tluanga Chhakchhuak


National Unity Government chuan Federal Army din hmain ‘People Defence Force (PDF)’ din hmasak ṭûlin a hriat avângin vawiin 5th May 2021 khân din fel a ni ta tih a puang.

Federal Army din a nih hunah People Defence Force (PDF) chu Federal Army (FA) pêng pawimawh tak pakhat a ni nghâl ang. People Defence Force chu mahni bial ṭheuh vêng himtu mipui sipai an ni ang. People Defence Force hi khawi hmunah pawh fel fai taka din a nih tawh avângin Democracy lamtluang zawha hma an lâkna kawnga mi hnawksak ram leh hnam phatsantu leh hektu /kawktu Rulputara lam ṭangte hi khawi hmunah pawh kan mit intihmim chuan mawh kan phur lo vang.


Tuesday, May 4, 2021

RAM TLUCHHE MÊK MYANMAR

By: Tluanga Chhakchhuak


(Failed State min siamtu mipui hmêlma Rûlputara te vang a ni.)

Ram tluchhia tih hi Sâp ṭawng chuan Failed State an ti a, Myanmar ram pawh hi February ni 1 aṭanga sipaiten mipui sorkar laka thuneihna an pâwng lâk hnu aṭangin chu dinhmun chu a pan mêk a ni. Ram pakhat sorkarin a ram chhûng  thuneihna khai khâwm theihna a hloh chuan ram tluchhia dinhmun chu a ni nghâl mai.

Myanmar Sorkarna chelh tumten dân pângngaia sorkarin kalphunga a neih ṭhîn, Executive, Legislative lam hna tluang taka an thawh theih loh hnuah emaw, chu sorkar chuan khawvêl ram hrang hrang sorkar-te pawmpuina leh hriatpuina a neih loh rual rualin failed state dinhmun chu a thleng ta a ni.

Friday, April 30, 2021

MI ROPUI REV. DR. ROHMINGLIANA KAN CHÂN TA

By: Tluanga Chhakchhuak

    TMEF founder leh Evangelist lâr tak Rev. Dr. Rohmingliana, kum 67 chu Aizawl-ah an nu (Pi Lalrinmuani Chin Affairs Minister atâna thlan tlin) nên an ti ti mawlh mawlh laiin a tlu thut a, Aizawl Civil Hospital panpui a nih hnuah stoke natna avângin tukin zîng 29.04.2021 dâr 10:25 AM khân ropuina ramah a Lalpa hnênah a châwl ta. 

(Vawiina kan sûn tâk TMEF founder Evan. Rohminglian pualin aw)

Thursday, April 29, 2021

MIZO NULA TLANGVÂLTE TLÂWMNGAIHNA

By: Tka Zote Thankhuma


Tûn hma Mizo tlâwmngaihna dik tak ang kha tûnlai hian a awm ta lo ni lovin kan nunphung lo danglam ta leh kan lo changkan zêlna hian tlâwmngaih a ṭûlna thil tam tak kha a lo um bo ta zêl zawk ani.

ZUALKO:

Mizote hi thingtlâng Lo neia ei zawng kumkhua kan ni ṭhîn a, hna thawh tul vânglai tak tak chuan nula tlangvâl leh hna thawk thei chin rêng rêng chu an feh deuh vek ṭhîn, mahni, mahni thawhchhuah ringa khawsa an nih ṭhîn avângin ni khat tê pawh an awl phal ngai lo, Khua hi a reh ruih mai ṭhîn. Mitthi an awm palh chuan nula tlangvâl, nuleh pa, leh a thei apiang an tlân khâwm nghâl a, mitthi in singsak ṭûl apiang an singsa nghâl sung sung a. Nulain tui an chawi a, khualkhua aṭanga laina lo thleng tûrte tân leh khawhar chhûngte tân ei rawng an bâwl nghâl a, hetiangah hian ruahmanna han siam zung zung tûrin Va Upa an pawimawh ṭhîn êm êm a, tûnlai  thleng hian thingtlâng lam khaw tam tak chuan val upa hi an la nei a ni.

Wednesday, April 28, 2021

𝐍𝐈 𝐋𝐈 𝐀𝐖𝐇 𝐌𝐈𝐍𝐃𝐀𝐓 𝐈𝐍𝐃𝐎𝐍𝐀

Myanmar sipai 30 dâwn lai an thi 

April 28, 2021 Nilaini 𝐌𝐲𝐚𝐧𝐦𝐚𝐫 𝐍𝐨𝐰 

By: Maroa Tahan

    Mindatah sipaiin an man ṭhalaite chhuah tûra an ngên lai mêk, April 24 zân khân inkah ṭan a ni. Pakokku leh Matupi aṭanga ṭanpui tûra lo kal sipaite chu mipui lam hian rawlrâla chein an lo lambun a ni.

    Chin State chhim lama Mindatah chuan ni 4 chhûng indona a thleng a, sipai 30 dâwn lai an thi tiin, Mindata awm mi pakhat chuan vawiin khân Myanmar Now Media a hrilh a ni.

    Inkah hmasa ber April 24 zân hian sipai 4 an thi a. A ţum hnihna chu Mindat khawpui chhûngah a ni a, mi 4 an thi leh a. An lo lambunnaah hian sipai 13 an thi leh a. Nimina an inkahnaah khân mi 10 aia tlêm lo an thi leh niin, Chinland Defense Force (CDF) pawl, Mindata ṭhalai hruaitu pakhat chuan a sawi.

Monday, April 26, 2021

MYANMAR CHUNGCHÂNGA ASEAN HOTUTE INHMU KHÂWM KHA

By: Maroa Tahan 

April 25, 2021, Pathianni

𝐃𝐞𝐯𝐞𝐥𝐨𝐩𝐦𝐞𝐧𝐭 𝐌𝐞𝐝𝐢𝐚 

Myanmar ramin buaina a tawh mêk chungchâng ching fela thutlûkna pakhat nei tûrin ASEAN hotute chu Indonesia ram, Jakarta khawpuia ASEAN General Secretary Office-ah nimin Inrinni chawhnu khân an inhmu khâwm a ni. 

ASEAN hotute inhmuh khâwmnaah hian Myanmar sipai lal, Senior General Min Aung Hlaing-a pawh a tel ve. Rorêlnaah hian Myanmar ramah Democracy hmuh leh ngiata lungawi lohna lantîrtute sipaiin tharum thawha a nghaisak ṭhinna chu titâwp a, Daw Aung San Suu Kyi-i telin Politics vânga tângte leh tûn boruaka a man zawng zawngte chhuah zalên tûrin Senior General Min Aung Hlaing-a an nawr rin a ni. 

ASEAN SUMMIT THUCHHUAH BIHCHIANA

By: Tluanga Chhakchhuak

(Federal democracy ram dinna tûr hun khawhraltir tumna thuchhuah mai mai a ni.)

Burma Sipai Council sorkar hotu Sr. General Min Aung Hlaing-a telna nimin (24th April ) chhûn dâr 1:30 pm a nei zawh tâk Indonesia ram Jakarta khawpuia ASEAN SUMMIT-ah chu a bîk takin Myanmar politics ngaihventute bengkhawn a hlawh hle mai.

Myanmar rambuai chungchâng (Myanmar Crisis) sawi ho tûr a nih vângin Mizorama chanchin thar ngaihventute chuan eng thuchhuah tak rawn lek chhuak ang maw tiin News Agencies-te thupuan an bih ngun hle.

Saturday, April 24, 2021

ASIAN HOTUTE INHMUH KHÂWMNAAH SIPAI LAL

By: Maroa Tahan


𝐁𝐁𝐂 𝐁𝐮𝐫𝐦𝐞𝐬

Rikrum thu hlaa Myanmar chungchâng ngaihtuah tûra inhmu khâwm ASEAN rorelna chu Indonesia khawpui Jakarta-a ASEAN General Secretary Office-ah inkharkhipa neih a ni.

Rorêlnaah hian Myanmar sipai lal Senion General Min Aung Hlaing-a leh ASEAN hruaitu Singapore Prime Minister Lee Hsein Loong, ASEAN President thawk mêk Brunei lal (king), Indonesia President Joko Widodo te telin ASEAN hruaitute an tel a ni.

Thailand Prime Minister leh Phillippine President te erawh chu tel lovin ai kal an tîr thung a ni.

Rorêlnaa kal ve Senior General Min Aung Hlaing-a dodâlna lantirin General Secretary Office tualah mipui an pung khâwm bawk. Myanmar mipuite nên thukhat vuain kan ding a ni, sipaiin thuneihna a la hi kan dodâl a ni, tih leh Myanmar-in Democracy a hmuh leh theihna tûrin, Politician an mante chhuah tûrin, tih thu ziak an keng a ni.


NO. 77 LIGHT INFANTRY DIVISION HI MYANMAR ZOFA SIPAI ṬANGTE AWMNA BIK A NI LO

(CHIN BATTALION A AWM TAWH LO)

By: Tluanga Chhakchhuak



Tûn hma deuh chuan Zohnhthlak sipaite hi Chin Battalion hrang hrangah an ṭang ṭhîn a. 1st Chin Rifles Battalion ,2nd ,3rd leh 4th Chin Rifles Battalion lamah an lo ṭang ṭhîn a, kan pute hunlai chuan Chin Hills Battalions tiin British sorkarin an lo dinsak a, an huaiin an chak bawk a, Burma ramah chuan hnam dang sipai zîngah hriat an hlawh hle ṭhîn.

Light Infantry Division (LID )hi Kâwl ṭawng chuan (Chay Myan Tat Mah) tiin koh ṭhîn a ni, LID commander atân Brigadier General hian a ho ṭhîn a, a command-na hnuaiah hian Light Infantry Battalions 10 a awm a ni. Battalion tin hian Lt. Colonel rank sipai officer pakhat hian a command chhawng leh ṭhîn a ni.

Myanmar Army hian helho bei tûra rang taka râl rama che vêl thei tûr (rapid reaction mobile force) atân LID hi din a ni a. No. 77th Light Infantry Division chu 6th June 1966 khân din a ni.

Saturday, April 17, 2021

KAN HNEH NGEI DÂWN

By:  Tluanga Chhakchhuak

(8888 vs 22222 Protests)



Sual sipaiten kawngpui lunlai leh kawmkâr thlenga lûtin mi an pawng kah chiam ṭhîn a, tichuan, vêng chhûng aṭanga kawngzawh ṭhînte chu ni dang ai chuan an tlêm ta deuh a; mahse, uicho sipaite awm lohna lamah mipui hruaitute chhuah phutna leh Democracy tundin leh theih nân lungawilohna lantîr chhunzawm zêl a ni.

Ni dang aia kawngzawh tûra chhuak an tlêm ta deuh avângin mipuite chu an tlâwm ta emaw, kan hlau ta viau emaw tiin uicho sipai leh an zâr lo zo tum phet ho khân lo lawm viau suh u. A zualzapui vailenhlo tih ang vêl lai hun a nih vangin mahni in chhungah thaw lak nân kan tawmhim rih lawk mai zâwk a ni e.

Firfiak sipai uichoten khawlaia an bauh nasat laia uicho, ui â-ho khingsawng tûrin  mihring dik tak mihring thinlung pute chu kawngpuiah kan rawn dak chhuak rih lo mai zâwk a ni.

BBC-IN DR. SA SA AN BIANGBIAKNA




16 April 2021

Trans. Kyaw Hla

BBC: Aw le, Union Minister leh National Unity Government of Myanmar tâna an Spoke Person thar, dinhmun derthawnga a din avânga a awmna târ lan remchâng lo Dr. Sa Sa i han kawm teh ang. Chanchin thar i lo ngaihthlak avângin kan lawm e. Hei hi BBC World News a ni e. Unity Government chanchin kimchang zawkin min han hrilh hmasa la; chuan, in thil duh ber tihlawhtling tûrin  [National Unity Government of Myanmar hi] engtia din ta nge in nih le?

Dr. SS: National Unity Government hi mipui din leh mipui tâna din a ni a; ram chhûnga ethnic (tain-yin-thar) arm pâwl te, political party te, thlantlin parliament member te leh civil society pâwl zawng zawngte huama ram mipuite nunna atâna din a ni. Ṭan hona, inzawmna nghet leh inpumkhatna ṭha taka din Unity Government of Myanmar a ni. Kan Acting President chu Kachin hruaitu ṭha tak Kachin State-a mi a ni a; kan Prime Minister chu Karen State-a mi a ni. National Unity sorkar-a mi 60 % hi ethnic (tain-yin-thar) hruaitu infin khâwmte an ni a; hei hian kan hma hun min sialsak thei a ni. Kan hma hun hi sipai thu chauha rorêlna (military dictatorship) tel lova hman kan duh. Kan hma hun chu Federal Democratic Union a ni a; thawh hona chauhin chu Federal Democratic Union of Myanmar chu kan thleng thei a ni. Chuvângin, vawiinah hian mipuite duh dân leh mipuiten anmahni tân leh ram tana palai hna thawk tûr vote an thlâk tak 2020 Inthlanpui mandate ang ngeiin sorkar chak tak kan din a ni. 

Friday, April 16, 2021

Burma ramah mipui sawrkâr thar, National Unity Government (NUG) a piang ta!



Nimin 16/04/2021 Zirtawpni khân Committee Representing Pyidungsuh Hluttdaw (CRPH) chuan sawrkâr thar National Unity Government (NUG) an form tih an puang a. He sawrkâr tharah hian Burma ram chhûnga hnam hrang hrang (Ethnic) aṭangin Union Minister an tel kim vek a. Mipui thlantlin NLD party-a President U Win Myint-a leh Daw Aung San Suu Kyi-i te erawh chu a hmaa an nihna ngai pêk leh an ni. 

Tûn ṭuma sawrkâr thar (National Unity Government)-ah hian Zofate zîng aṭangin Union Minister ni pha mi pahnih an tel ve a, keini Kawlrama Zofate tân chuan a ropuiin a lâwmawm tak zet a ni.

Dr. Lianhmung Sakhong chu Union Minister a ni a, Dr. Sa Sa chu Ministry of Federal Union Affairs-ah thlantlin niin Ministry of International Cooperation-ah hna ropui tak a chelh ve thung dâwn a ni. 

Burma Sawrkâr Thar National Unity Government (NUG)-a hruaitute chu hêng mite hi an ni. 

Tuesday, April 13, 2021

CIVIL DISOBEDIENCE MOVEMENT (CDM) A HLAWHTLING ZÊL



By: Tluanga Chhakchhuak 

(Myanmar New Year lâwmna ṭhulh. Silent Protest CDM huaihawt zâwk)

LAL kham lo sipai lal  Gen. Min Aung Hlaing hi kum 65 a ni tawh a, a pension a hun tawh chung  pawha a chawlh duh miau loh vânga a pension kum pawh kum 65  tiin a tidanglamtîr a, kum 65 a tlin hnu leh zel pawh President /Prime Minister ang thuneihna chan a tum leh zêl hi chu Myanmar mipuite tân a vânduaithlak a ni. A thlawp party lah ârte lukhawnin namen lovin chaurau ek an thai tâk si avângin TIH NGAM LOH ENG MAH KA NEI LO titu hian a hote nên suahsual an bâwl mêk a ni. A zâr lo zo tum phet rûl rilru pû chin Rûlputara te vua leh vang  ho lah hian  heti khawpa mipuite thisen a luan tawh pawhin setana leh Hitler-a pawhin êm êma a tih hial tûr Sual Sipaiho hi an lo la ṭan thei a nia maw le.

Sual sipaiten thuneihna an pâwng lâk hnu lawkah Health Department aṭangin  Doctor rualten sipaiho din State Administrative Council sorkar chu  CDM hmangin a dodâl nghal a, kâr lovah department hrang hrangten an rawn zawm ve nghâl a, mipuite pawhin an rawn thlawp nghâl avângin ram pum huap CDM chu a hlawh tling hle mai a, 95% in thlawp a hlawh a ni.

Monday, April 12, 2021

MYANMAR MILITARY INTELLIGENT CHIEF HLUI CHU SUAL SIPAITEN (ADVISER) ATÂN DAH LEH DÂWN

By: Tluanga Chhakchhuak

(Rulputar a rawn kîr leh dâwn em mi?)

Rtd. General Khing Nyunt-a hi Myanmar Military Intelligent (MI) Chief hlui a ni a. Sual sipai Council chuan Adviser atân an ruat thu nizân aṭangin  khual thuthang kan lo hre daih tawh a. M.I chief atân Lt General Moe Myint Htun-a chu dah a ni mai thei an ti bawk. Gen (Rtd) Khin Nguta hi Military Intelligent ho thurâwn petu atân lo ruat ta pawh nise Myanmar ramin a chhe thei ber dinhmuna a awm mêk avângin Myanmar ram tân chuan han chhe leh chhawng tûr a awm hran tawh chuang lo ang.

Myanmar ramah chuan tu nge Military Intelligent Director hlui General (Rtd) Khin Nyunt tih hi zawhna siam hran pa a ngai êm êm lem lo vang.