'
Motto: "I thu chhiarin a siam che"
Showing posts with label Biography. Show all posts
Showing posts with label Biography. Show all posts

Tuesday, February 8, 2022

Entawn Tlâk Mi Ropuite (Ka lehkhabu)

 By: Joseph Saia


        Mi ropui, mi hlawhtling leh mi ding chhuak kan tihte hian an nunah nih duh emaw, tih duh emaw lian tak an nei ṭheuh va. Chu an nih duh leh tih duhte chu ni thei tûr leh tithei tûrin theihtâwpin an bei ṭhîn a ni. Chûng mite chuan nihna leh ze chi hrang hrang an nei ṭheuh va, tehna pakhat aṭang chauhva kan teh chuan kan teh dik hauh lo vang. Nihna leh ze hrang hrang nei ṭheuh mah se, tum thuhmun (common interest) an nei tlat bawk a, chu chu ‘tlâwm duh ngai hauh lo nun’ an ti thei âwm e.

Vântlâng nun siam ṭhatna kawnga hmalatute (Social Activists) pawh hian an rilrua an vei leh hlawhtling tûra an duhte (dreams) tihhlawhtlin ngei an tum avângin eng ang harsatna pawh hmachhawn sela pal tlang an inhuam tlat a ni. Nelson Mandelaa chuan Africa mi hangte zalênna atân kum 27 chhûng zet lung in thimah a hun a hmang a. Tûna Burma rama State Counsellor leh Foreign Minister ni mêk Aung Sân Suu Kyî-i pawh hian sipai thuneihna lak aṭanga Burma mipuite hruai chhuah a tum avângin kum 20 chhûng zet pawn chhuak thei lova hren beh a ni bawk a ni. Eleanor Roosevelt-i pawh naupang tualchai rual a nih laiin a nu leh paten an thihsan a. Zirna sâng pawh rap ve thei lovin fahrah takin a hun a hmang chho va. Mahse, a tâwpah chuan US First Lady hmingthang berah a ṭang a. US First Lady lo ni tawhte zîngah pawh amah anga khawvêl ram fang zau leh US mipuite tâna hna thawk nasa hi an la awm ngai lo a ni.

Thursday, June 17, 2021

KAKPUI PATHUM A TLIAK

Khuangtuaha nau, Châna fapa Ziona a fam ta!

By: V.L. Zaikima

Zionnghaka (77) hi Guiness Book of World Records-ah khawvêl chhûngkaw hung ber tih a ni. A pa, Châna dam lai aṭangin in hrang changin chhûngkaw lian tak an ni hman a. A pa boral hnuah an pâwl hruaitu leh hotu a ni.

Ni 13.6.2021(Pathianni) tlâi dâr 3:00-ah Trinity Hospital, Aizawl-ah thia puan a ni. A pangti a lum avângin vui mai a ni lo a, ni 17.6.2021 (Ningani) dâr 10:45-ah vui a ni. Ziona hian nupui 39, fa 94, tu 33, makpa 26, mo 14 a nei a, In khatah 180 an cheng a ni (Source: Pholeng, Youtube).

Anni pâwl hi ‘Lalpa Kohhran Thar’ an inti ṭhîn a, Ziona hunah ‘Chhuan Thar’ tih hming an pu ta a ni. An pâwl hi Khuangtuaha leh Challianchâna (Châna) te din a ni. An pâwl chanchin tlângpui chu hetiang hi a ni: 

Khuangtuahthanga(1891-1955) Kum 1936-ah hlimna thlarau a chang a. Kum 1938-1939 velah chuan an hlim sâng hle a ni. Inrûl tichhuaktua ngaih a ni a, khurbing hawngtu an ti bawk. A unaupa Châna leh an ṭhuihruai mi dang sâwm leh pariat chu ni 12 June, 1942-ah Kohhranin an hnawt chhuak a. Chu vâng chuan thu leh hla hmangin kohhranho chu nasa takin an sawisêl ṭhîn. Anni hi Mizorama Kum Sang Lalram nghaka thlîrtute zînga a sulsutute an ni. Khuangtuaha leh Châna te chuan an hote Kum Sang Lalramah a nung chunga hruai luh an tum a, an tum ang erawh chuan an hlawhtling ta lo a ni.

Friday, April 30, 2021

MI ROPUI REV. DR. ROHMINGLIANA KAN CHÂN TA

By: Tluanga Chhakchhuak

    TMEF founder leh Evangelist lâr tak Rev. Dr. Rohmingliana, kum 67 chu Aizawl-ah an nu (Pi Lalrinmuani Chin Affairs Minister atâna thlan tlin) nên an ti ti mawlh mawlh laiin a tlu thut a, Aizawl Civil Hospital panpui a nih hnuah stoke natna avângin tukin zîng 29.04.2021 dâr 10:25 AM khân ropuina ramah a Lalpa hnênah a châwl ta. 

(Vawiina kan sûn tâk TMEF founder Evan. Rohminglian pualin aw)

Monday, April 26, 2021

Hitler-a chanchin Part (5)

 By: Joseph Saia (Australia)


INDOPUI PAKHATNAAH:

Austria rama piang leh sei lian ni reng si khân Hitler-a hian Bavarian (German) sipaia ṭan a duh tlat a. Salzburg-a sipai camp-ah sipai ṭan tumin exam a chhâng ve a. A hrisêlna a ṭhat tâwk loh avângin kum 1914, February ni 5 khân Munich-ah a kîr leh a. Indopui pakhatna hun lai August, 1914 khân Hitler-a chu Bavarian Reserve Infantry Regiment 16-ah volunteer-in a lût ve ta hrâm a. Germany-in France leh Belgium a beih lai khân Western Front-ah Corporal nihna a chelhin Germany tân râl a do ve a. First Battle of Ypres, Battle of the Somme, Battle of Arras, Battle of Passchendaele-ah te pawh khân indo khêlmuala chanchin thawntu leh zualko hna (dispatch runner) a thawk a. Amah hi lemziah leh hla phuah lama talent nei ṭha tak a nih avângin sipai chanchinbuah pawh cartoon leh lemziah chi hrang hrang buatsaihtuah an hmang ṭhîn a, chanchinbu lamah pawh sulhnu a nei nual hman a ni. 

Hitler-a chu indonaa mi huaisen chungchuang leh mi sehhel tak a nih avângin kum 1914 khân sipai chawimawina sâng Iron Cross, Second Class a dâwng a. He chawimawina medal hi a thih ni thlengin a uniform-ah a târ zui a ni. Lieutenant Hugo Gutmann-a lungdum zâwng tak a nih avângin May ni 18, 1918-ah Black Wound Badge  a dâwng leh a. August ni 4, 1918-ah Iron Cross, First Class a dawng bâwk a, sipaia a ṭan lai hian huaisen lâwmman vawi 5 zet a dawng hman a. Chu vâng chuan ‘Iron Soldier’ tiin an ko zui ta nghe nghe a ni. 

Friday, April 16, 2021

Hitler-a chanchin Part (4)

 By: Joseph Saia (Australia) 


VIENNA LEH MUNICH LAMAH:

Sikul a chhuahsan hnu chuan Vienna khawpuiah a kal a. Hna pawh thawk peih lovin lepchiah leh pawlawh takin a khawsa a. He hmun aṭang hian Hitler-a’n nunchang ṭha lo leh awm dân mawi lo pui pui a rawn chîng ṭan a. Sikul pawh kal ṭha duh lovin Vienna kawtthlêra zu dawr leh thingpui dawr vêlah râwva takin a hun a khawh ral vêl mai mai a. Chutih lai chuan amah hmangaih êm êmtu a nu chuan rethei ṭanpuina sum a dawn chhun chu a fapa Hitler-a tân a thawn ṭhîn a. A fapa Hitler-a lah chuan eng mah hre si lovin a nu pawisa thawn chu lung te hmanin a lo hmang huai huai mai a. Sum leh pai hman tûr a tlâkchham tak tak hnuah chauh phûr lo zetin rawng hnawih hna a thawk ve ta a. 

Vienna khawpuia hna a thawh lai chuan lemziahna sikul pakhat (The Academy of Fine Arts Vienna)-a kal tûrin dîlna vawi hnih lai a theh lût ve a. Mahse, entrance exam vawi hnih ngawt a hlawhchham (fail) avângin a tling zo ta lo va, a hlawhchham let der a ni. Hemi ṭuma a tlin lohna chhan hi a nungchangin a zir loh vâng ni lovin lemziah lama pianpui thiamna neite kuthnu a tlûk phak loh vâng a ni ber a. Hitler-a’n a mi mal thiamna tak tak a hman theih loh avângin an sikul director chuan lemziah ni lovin in sak lam zirna sikul (The School of Architecture)-a kal zâwk tûrin a lo fuih a. Hitler-a chu a rilru a hnualin a beiseina pawh chu a bo hman hle a ni. 

Saturday, March 27, 2021

BURMA RAMA BAPTISMA CHANG HMASA BER U NAW-A

By: Tluanga Chhakchhuak


            Burma rama Chanchin Ṭha hriltu hmasa ber hi Baptist missionary Adoniram Judson-a tiin an târ lang fo ṭhîn a. Amaherawhchu, 1806 kum daih tawh khân India rama awm hmun khuar nghet missionary William Carey-a khân Burma rama missionary hmahruai ni tûrin  J. Charter-a chu a tir liam daih tawh thung a ni. William Carrey-a fapa Felix Carey-a pawh chu a tir ve leh nghal a, Kumpinu hnuaia East India Company sorkar leh Burmese king Bodaw Phaya-te inkârah palai hna hial a lo thawk tawh ṭhîn.

            Chutia William Carey-a leh a ṭhian pathumten Mizoram Ex. CM Pu Lalthanhawla D.D degree a dawnna, India rama Serampore hmun aṭanga rawng an bâwl laiin, 1812 kum June thla laihawl vêlah Adoniram Judson-a te nupa chu Culcutta an rawn lut chho ta a. India ramah missionary thawh tum mah se, chûng hun laiin Britain leh American sorkarte hi an tualthu a chhiat lai a ni a. India rama British sorkarna chelhtu East India Company-in missionary dangte ang bawkin harsatna an lo siamsak avângin Judson-a te nupa chu Culcutta chhuahsan tûra thupêk an nih avangin Burma ram lam an pan ta zâwk a ni.

Thursday, March 25, 2021

PA ROPUI ANKA

By: Valtea Melbourne

 


Thu chhinchhiah tlâk, thutiam ropui “Ka kîr leh ang (I shall return),” titu US ramin a neih zawng zawng General ropui berte zînga mi rothap tak, America Caesar chu General Douglas MacArthur a ni. “Mawhphurhna, zahawmna leh ram leh hnam,” tih chu a kamchhuak hma hruaitu a ni a. 

Indopui pahnihna vanglai, Japan râl kawlh takin Philippine an rûn lai chuan, râlthuam leh ei leh in an dawn theih tâk loh avangin hnungtawlhin ram pilril lam Bataan-ah an râl Japan sipai chuan an dangchâr a. Râl kut thak chu an sepui ruah do tlawk tlawk mai a. Tlâwm ngawt chu an hreh si. Chutia an tawm lai chuan America President lo ni tawh zawng zînga lâr leh fing tak Roosevelt-a chuan order a chhuah ta, “MacArthur va hruai chhuak ru, America hian kan mamawh a ni.” tiin. 

LEO TOLSTOY-A CHANCHIN LUNGCHHIATTHLÂK

By: Lungduh Sanga


Khawvêl ziaktu ropui, Russian mi, a thuziak te pawh zirlai ten kan zir ṭhîn Leo Tolstoy hi kan hre theuh awm e. A lehkhabu ziak pahnih War and Peace leh Anna Kerenina te phei chu khawvêla lehkhabu ropui ber berte zîngah chhiar a ni. (Tûn hma M.E school kan kal lai a ‘zawhna pathum’ tih a ziah kan zir te kha ngaihnawm ka ti bang thei lo-LDS)

Kum 1828, August thla khân chhûngkaw awm thei tak atangin Tula Province-a Yasnaya Polyana-ah a lo piang a. A naupan laiin a pain thihsanin a chhûngkhat lainaten an dawm kang a. Kum 1848-ah Dân lam leh ṭawng lam zirin Kazan University-ah a hun a hmang a; mahse, a hlawhtling lo. Beidawng zetin a puanthuah a khai a, an khaw lamah lêt lehin lehkhaden leh pawisa thapa inkhelhna hrang hrang nên nawmsit te a han bâwl a, VD natna te pawh a kai hial a ni. Hêng a nun dân ṭha lo tak avâng hian leiba tam tak a neih phah a. Kum 1851-ah a u nên  Russian sipaiah an ṭang ta a a, Crimean War lai pawh khân dinhmun pawimawh tak a chelh a ni. Lehkha hi kum 1850 vêl aṭangin a ziak ṭan a. A kutchhuak lâ War and Peace hi 1865-1869 inkâra a ziak a ni a, Anna Kerinina hi 1873-1878 chhûnga a ziah a ni thung. 

Wednesday, March 24, 2021

B. R. Ambedkar-a chanchin


By: THIL HRANG HRANG

Thu hmasa: 

Engtik emaw lai atang khan Ambedkar hi ka ngaisang em em tan a. Barack Obama din chhuah dan an sawi pawhin, Ambedkar-a kawng hi a thui zawk ni hian ka hre fo thin a. Ramachandra Guha pawhin a lo ti ve chiah a. Tumkhat chu Telegraph-ah a ziak nghe nghe. India ram chanchin-a pa ropui ber pawl, hnam hnufual khawihthiang lo ni chunga India ram innghahna tur Dan ropui tak duangtu ber lo ni chho thei Ambedkar-a chanchin hi a ngaihnawm hle. Tu hi nge tunlai India ram din nghet tu ber? tiin inzawt ila, Ambedkar tia chhang hi an awm nual awm e.

Amah: 

Bhimrao Ramji Ambedkar (April 14, 1891 — December 6, 1956), kha Babasaheb tiin an ko thin bawk a. Ram leh hnam hmangaihtu, Jurist, Dalit political leader leh Buddhist sakhaw chawknung lehtu a ni. India danpui duangtu ber a ni a, chutah chuan hriatreng a ni kumkhua tawh dawn a ni. Untouchable chhungkaw rethei takah a lo piang a, untouchable ho retheih dan leh chanchhiat dante hi chu mizote chuan engang pawhin kan hrethiam dawn chuang lo a, sawi buai lo law law ila a tha zawk awm e. Ambedkar chuan a damchhung hun chu india rama vantlang nuna inthliarna awm thin ( social discrimination) beihnan a hmang a, Chaturvarna System leh Indian caste system bo na turin a hun zawng zawng chu a hmang zo a ni. Dalit Buddhist movement tialhtua ngaih a ni bawk. India rama vantlang mi pangai dawn theih china chawimawina sang ber Bharat Ratna hlan a ni hial.

Friday, February 19, 2021

Hitler-a chanchin Part (3)

By: Joseph Saia (Australia)

ZIRNA LEH A NUN INTHLÂKTHLENG:

Kum 1898-ah Alois-a leh a chhûngte chu Leonding, Hafeld-ah bâwk an lêt leh a. Hafeld-a an lêt leh hnu hian a pa mizia chu a dang ta hle mai a. Zirna lamah pawh a fapa Hitler-a chu nasa takin a khuahkhirh a. A duh anga a awm loh phei chuan kut pawh a thlâk mai zêl a. A nu Klara-i lo inrawlh ṭhîn lo phei se Hitler-a hian a pa kut a tuar tuk tin mai dâwn a ni. 

A pa Alois-a kha mi luhlul leh thinchhe tak a nih bâkah zu duh ve tak, ruih lungpuam veleha nupui fanaute vau khur khur leh hrohrang chhe tak tak hmanga ânkhum buan buan ṭhîn mi a ni a. A fapa Hitler-a chungah pawh khân khuahkhirhna khauh pui pui a lekkawh fo va. Chutianga a hlei a hluaka thununna khauh zet zet a lekkawh ṭhîn avâng chuan Hitler-a pawhin a pa chu zah bîk hauh lovin a chhâng ve khauh zêl a. Hetiang a nih avâng hian Hitler-a te pafa chu an in mû leh âr ta reng mai a ni. 

Saturday, December 5, 2020

Hitler-a chanchin Part (2)

 By: Joseph Saia

PIAN LEH MÛRNA: 

Adolf Hitler-a hi Austria ram chhak lama thingtlâng khaw pakhat Braunau am Inn-ah kum 1889, April ni 20 khân a lo piang a, unau paruk zînga a pali-na a ni. Amah leh a nau Paula Hitler-i chauh hi puitling thlenga dam khawchhuak an ni a, a bâk mi dang pali chu an naupan laiin an thi vek a ni. A pian hlim aṭangin nausên hrisêl lo leh bawrhsâwm tak a ni a, pound pasarih emaw lek a ni. Nau chhartu nurse chuan rei pawh a dam a rin loh avângin a nu leh pate chuan Roman Catholic kohhran dân angin a pian aṭanga a ni hnihnaah baptisma an chantîr nghâl mai a. A lo len huna rawngbâwltu ni tûr leh mi chhuanawm tak ni tûrin Pathian hnênah an hlân tlap bawk a ni. 

A pa Alois Hitler-a hi Juda mi, Leopold Frankenberger-a fapa nia sawi awm bâwk mah se, mi thiamte chuan an pawm lem lo. A pa dik tak hi chhui chhuah theih a ni lo va, mi tam tak chuan khâwl siama hnathawh ṭhîn Georg Hiedler-a fa niin an ring a, mi ṭhenkhat erawh chuan sâwn fa a nih an ring thung a ni. 

Thursday, December 3, 2020

Scientist ropui Albert Einstein-a chanchin (1879-1955)

 


“A hundred times every day I remind myself that my inner and outer life depend on the labors of other men, living and dead, and that I must exert myself in order to give in the same measure as I have received and am still receiving.”(Albert Einstein)

By: Joseph Saia

Khawvêl scientist ropui leh fing bera ngaih Albert Einstein-a hian khawvêla thil inlaichîn dân tam tak a hmu chhuak a, a thil hmuh chhuah zînga General and Special Theory of Relativity leh Modern Physics tia kan hriat lâr Quantum Mechanics te avângin khawvêl hriat a hlawh phah a. A thil hmuh chhuah zînga ropui ber Mass-Energy-Equivalence (Formula E=mc2) hmanga Photoelectric Effect a hmuh chhuah avângin kum 1921 khân Noble Prize in Physics a dawng nghe nghe a ni. Einstein-a hian E=mc2 hmangin theory tam tak a duang chhuak a, chûng zînga a lâr zualte chu: 

1. Quantum Theory

2. General Theory of Relativity     

3. Special Theory of Relativity 

4. Photoelectric Effect     

5. Bose-Einstein Statistics     

6. Einstein-de Haas Experiment     

7. Mass-Energy-Equivalence

8. Einstein Field Equations te an ni.

Wednesday, December 2, 2020

Hitler-a chanchin Part (1)


“I want war. To me all means will be right. My motto is not Don't, whatever you do, annoy the enemy. My motto is ‘Destroy him by all and any means. I am the one who will wage the war! Those who want to live, let them fight, and those who do not want to fight in this world of eternal struggle do not deserve to live.” (Adolf Hitler)

By: Joseph Saia

A chanchin tlângpui: 

Khawvêl mihring piang tawhte zînga chanchin ngah leh sawi hlawh ber chu German dictator Adolf Hitler-a kha a ni mai âwm e. Amah kha pa huaisen leh rorum zet mai a ni a. Indopui pahnihna a inmun chhoh vêl lai kha chuan amah aia huaisen leh ropui sawi tûr an awm kher lo vang. Kum 1919-ah Nazi an tih mai National Socialist German Workers Party (NSDAP) a zawm a. Kum hnih chhûng lekin NSDAP hruaitu a ni nghâl a. Pa rorum leh thusawi thiam tak a nih avângin a hming pawh a lâr narawh e. Germany-in sum leh pai harsatna a tawh lai khân Hitler-a kaihruai Nazi Party chu Germany-ah a lâr hle mai a. Hun rei lo tê chhûngin Nazi-ho chu phûng sawi ang maiin an pung chak hle a ni. 

Kum 1923-ah sipai chakna hmangin Bavaria lâk a tum a, a hlawhchham tâk avângin thla riat lai jail bang a zût a. Lung in a tân lai chuan khawvêla lehkhabu ropui leh thiltithei tak ni kumkhua tawh tûr ‘Mein Kampf’ (Ka tum ram) tih a ziak ta hial a ni. Kum 1924-ah lung in aṭangin a chhuak a. ‘Treaty of Versailles’ palzûtin sipai leh râlthuam a chhek mup mup a. Europe khawmualpuia German ṭawng hmang zawng zawngte hui khâwma hnam ropui leh thiltithei taka siam a tum a. Chutih rualin Communist sawrkârna dodâla Juda hnam zawng zawng thah chimih vek a tum bawk a. 

Wednesday, June 24, 2020

Florence Nightingale-i chanchin (1820-1910)

By: Rodingliana (Saya Dinga)

“Hlauhna rilru nên chuan thil tlêm tê chauh a ti theih.” (Florence Nightingale)

Indo thuthang ringawt kan hria a, hliam leh damlo enkawltu ropui chanchin hi tlêm tal sawi ve ila a ṭha ang e. Mizo hmeichhiate zîngah leh mipate pawh hetianga inpete sawi tûr an awm thu kan hre ta zeuh zeuh a, a ropui ngei mai.

Hmanlai hian English hmeichhe tleirâwl a awm a, a hming chu Florence Nightingale a ni. English chhûngkua mah nise Nightingale-i hi Florence khua, Italy ah May 12, 1820 khân a piang a. A pianna khua chawiin a hmingah Florence an telh a. Hmeichhe inngaitlâwm leh tumruh, mi lainat leh khawngaih thei tak mai a ni a. A nunphung leh mizia ang chiah hian a dam chhûng hun chu damlo enkawl hna leh mi dangte ṭanpuina hun atân a hmang a. Florence Nightingale-i hi nurse, social reformer a nih bâkah statistician a ni.

PATHIAN KOHNA A CHHÂNG:

Saturday, May 16, 2020

St. Augustine-a chanchin

By: Joseph Saia (Australia) 
“We speak to God when we pray. God speaks to us when we read the Bible. Pray as though everything depended on God. Work as though everything depended on you.”  (St. Augustine)

Pope Boniface VIII (1230-1303) chuan kum 1298 khân Kristian mi ropuite hriat reng nân tiin ‘Doctor of the Church’ tih chawimawina ropui tak a buatsaih ṭan a. He chawimawina ropui tak hi vawiin thlengin kohhranten an inhlân chhâwng zêl a. Tîrhkoh Paula aṭanga chhiarin Kristian mi ropui sawmthum te hnêna hlan a ni tawh a. Khawthlang kohhranho zîngah pawh Kristiante chawimawina sâng ber a la ni fo. Augustine-a pawh hi Kristian hmasate hun laia chawimawina sâng ber ‘Doctor of the Early Church’ dawngte zînga mi ropui tak a ni a. Amah hi Kohhran hmasa Pate zînga thusawi thiam leh bishop hmingthang bera ngaih a ni bawk. 

Latin ṭawnga a hming chu ‘Aurelius Augutinus’ a ni a. Africa hmâr lama Hippo khaw bishop a nih avângin Augustine of Hippo tia koh a ni bawk. Pathian thu thiam (Theologian), mi fing (philosopher) leh lehkha ziaktu hmingthang tak mai a ni a. A lehkha ziahte chuan khawtlâng leh kohhran nasa takin a tihmasâwn a, khawthlang finna (philosophy) tam tak pawh a thuziaka innghatte an ni. A kutchhuak pahnih ‘Pathian Khawpui’ ‘The City of God’ leh ‘Inpuanna’ ‘Confessions’ tihte phei chu vawiin thlengin kohhran leh khawtlâng nun siam ṭhat nân a la ṭangkai hle a ni.

Tuesday, April 28, 2020

Athanasius-a chanchin (A.D. 295-373)

By: Joseph Saia (Australia)

“You cannot put straight in others what is warped in yourself.” (Athanasius)

Athanasius-a hi kum zabi palina laia Alexandria khaw bishop a ni a, Kristian thurin humhalhtu mi huaisen tak a ni bawk. Kohhran hmasa hun laia zirtîrna dik lo kalpuitu Arius-a leh a hnungzuite chuan kohhran an chawk buai nasa hle a. Chutih lai chuan bishop Athanasius-a hian Arius-a zirtîrna chu nasa takin a dodâl a, a hun laia zirtîrna dik lo dodâl nasa ber pâwl a ni hial âwm e. Amah hi Pathian thu thiam tak a nih avângin mi ṭhenkhat chuan Athanasius Ropuia tiin an ko va, Athanasius the Confessor tih pawhin an ko bawk. Alexandria khuaah kum 45 zet bishop hna a thawk a, chumi chhûng chuan Rom lal dang dangten ṭum nga zet khua aṭangin an hnawt chhuak a. Mahse, Pathian thu dik tak chu nghet taka a vawn tlat avângin rorêltute hmaah pawh a zâm ve mai mai ngai lo a ni. A.D. 325 khân Nicaea Inkhâwmpuiah Arius-a hnungzuite nên thurin chungchângah nasa takin an inhnial a, a tâwpah chuan Arius-a leh a hnung zuite chu a tlâwm zâwkah an ṭang a, Athanasius-a hming pawh a lâr phah hle a ni. 

Alexandria khaw bishop Alexander-a chu A.D. 328-ah a thi a. Chumi hnu chuan Athanasius-a chu Alexandria khaw bishop atân ruat a ni zui a. Hetih hun lai hian Arius-a zirtîrna thlâwp tlattu Nicomedia khaw bishop Eusebius-a chuan Rom lalber Constatine-a te, Constatius II-a te, Julian-a te leh Valens-a te chu lamṭang atân a hmin vek tawh a. Athanasius-a chuan Arius-a zirtîrna chu zirtîrna dik lo leh Bible zirtîrna nêna inmil lo tiin huai takin a hnâwl zêl a. Arius-a zirtîrna thlâwptu Rom lalte leh rorêltute pawh huai tak taka a beih ṭhîn avângin tum nga zet a awmna khua aṭanga hnawh chhuak a tâwk a, chuta ṭang chuan‘Khawvêlin a do Athanasius-a’ tiin hming an phuah ta hial a ni. 

Sunday, April 26, 2020

Billy Graham-a hnên aṭanga zir tûr

By:  Victor Zika

Mihring dam chhûng hi a rei lo êm êm a, chuvangin kan dam chhûng hun rei lo tê hi, a ṭha thei ang bera kan hman thiam a pawimawh a ni. Pathianin he khawvêla a Chanchin Ṭha hril tûra a ruat zinga tel, mi ropui Billy Graham pawhin a lehkhabu ziak hnuhnung ber 'The Journey' ah chuan kan dam chhûng hun tawi tê hi thiam tak leh ṭangkai taka hman thiam theih hi a pawimawh berzia hriain, a ziak chhuak nghe nghe a ni. Tûn ṭumah hian Pathian ropuina atâna nun kawng kan zawh mêknaah min ṭanpui theitu a nih beiseiin “Readers Digest” Magazine enkawltute’n Billy Graham an kawmna a, a thuchah hnuhnung ka rawn ziak chhuak ve dâwn a ni.

1. Midang te nêna inrem taka len dun hi, mihring pakhatin a tum tlat tûr thil chu a ni.

Saturday, April 25, 2020

Thlarau mi Pu Chawngkhupa ( Mizo PDF Version)

Thlarau mi Pu Chawngkhupa chanchin hi mi tam takin an lo ziak tawh ṭhîn a, chûng zînga famkim leh changtlung deuh ber chu Padma Shri R.K. Lalhluna ziak hi a ni. 

He lehkhabu hi lehkhabu hlu leh ro tling a ni a, a mamawhte tân awlsam zawka an chhiar a, ro hlu anga an vawn tlat theih nân PDF format-in ka rawn chhawp chhuak a, a hnuaia Link-ah hian a download theih e. 

Thlarau mi Pu Chawngkhupa

By: RK Lalhluna (Padma Shri Awardee)
Lunglawn 
2nd Edition 1985
Published by the Gilbert & Raymond Publication
Electri Veng, Aizawl
Mizoram

Download Here >>> Thlarau mi Pu Chawngkhupa


Friday, April 24, 2020

Ṭawngṭai mi George Muller-a

By: Joseph Saia (Australia)
Muller-a hian secretary pawh nei lovin kum tam tak rawng a bâwl a. Mi hrang hrang hnênah kum tin chhânna lehkha 3,000 a ziah bâkah Bethesda Chapel-ah pastor hna a thawk bawk a, Scriptural Knowledge Institution thil tum zawng zawngte tihlawhtling tûrin taima takin hna a thawk ṭhîn. Muller-a’n a dam chhûnga mi mal leh pâwlho hrang hrang aṭanga a pawisa dawn zât chu Pound maktaduai sâwm leh panga a ni a, chumi hmang chuan zirna sikul 117 a din a, hnuchham naupang 2,000 chuang a enkawl bâkah thawktu mi 112 a ruai bawk a ni. Muller-a hian a dam chhûngin zirlai mi 123,000 a chher chhuak hman a, khawvêl hmun hrang hrangah missionary 189 a tirh chhuah bâkah ṭawng chi hrang hrang hmangin Bible 285,407 leh Pathian thu ziak vaibelchhe 11 chuang a sem chhuak bawk a ni.

Thursday, April 23, 2020

Bishop Ambrose-a chanchin (B.C. 340-397)

By: Joseph Saia (Australia)

“If you demand my person, I am ready to submit: carry me to prison or to death, I will not resist; but I will never betray the church of Christ. I will not call upon the people to succour me; I will die at the foot of the altar rather than desert it. The tumult of the people I will not encourage: but God alone can appease it.” (St. Ambrose’s word, standing before the judgement of Emperor Valentinian II)

Kum zabi palinaah khân Kristiante zîngah zirtîrna dik lo tam tak a lo chhuak a. Chûng zirtîrna dik lo lak aṭanga Chanchin Tha humhalh leh vên him chu a hun laia Kristiante mawhphurhna lian bera ngaih a ni. Kum zabi palina tâwp lam khân Kristian hruaitu ropui Bishop Ambrose-a chuan Chanchin Ṭha humhalh hna nasa takin a thawk a, Kristian hmasate zîngah chuan rinna dik humhalhtu (Defender of Faith) tiin an ko ṭhîn. Pathiana kan felna (Rigteousness) tih ṭawngkam pawh a hmang uar ber zînga mi a ni a, mi tam tak chuan ‘Felna Pa’ tiin an ko hial a ni. Original Doctor of the Church pali zînga chhiar tel a ni a. Amah hi Pathian thu duh fir tak ni mah se, kum 34 a tlin hma zawng kha chuan baptisma pawh a chang lo va, rawngbâwltu nihna pawh a la chelh hek lo.