'
Motto: "I thu chhiarin a siam che"

Tuesday, February 15, 2011

How Much Land Does a Man Need?


Mi pakhatin leilung ram engzata zau nge a mamawh?   

He thu hi kum 1886 khan Loe Tolstoy-an Russian tawnga a ziah a ni a, Russian tawng chuan Много ли человеку земли нужно?, Mnogo li cheloveku zemli nuzhno) tih a ni. A awmzia chu “Mi pakhatin ram leilung engzata zau nge a mamawh? tih a ni a, mi duham em em ram leilung zau tak neih tum Pahom-a chanchin hmanga a hrilhfiah a ni.     

A thawnthu tlangpui   Hmanlai hian leilet mi Pahom-a an tih hi a awm a, pa phurchhiar tak mi a ni. A bik takin leilung ram zau tak neih a duh a neihtheih loh avangin a lawmthei reng reng lova, a nunah hian vuina tur leh lawmlohna tur ringawt zawngin a phun reng mai a. Zankhat chu tihian a ngaihtuah ta a, “Leilung ram zau tak hi nei ve ila chuan Satana pawh hi ka hlau lovang,” tiin leilung ram zau tak a neih dan tur ringawt chu a ngaihtuah ta a. Chumi hnu rei vak lova chuan a awmna khuaa leilung ram zau tak nei hmeichhe pakhat chuan a leilung ram neihte chu a zuar a, mi tam takin a zau thei ang berin an lei a. Pahom-a pawh chuan leilung ram thenkhatte chu a lei ve a, chutichuan chu a leilung ramah chuan thlaite leh buhte chingin tam tak a thawkchhuak ta a, a leibate a rulh hnu pawhin nun nuam takin a khawsa ve thei tan ta a.
  

Hun a lo kal zel a, Pahom-a pawh chuan leilung ram zau tak a neihbelh zel a, chutianga leilung ram zau tak a neihbelh zel avang chuan nikhat chu  a leilung ram thenawmte nen intihthiamlohna an nei a, leilung chungchangah innghirnghona lian tak an nei bawk. Chutianga buaina leh innghirnghona an neih reng avang chuan Pahom-a chu a thinrim em em mai a, zankhat chu a thenawmte hnenah, “In in leh lo, rosum neih zawng zawng hi meiin ka hal vek dawn,” tiin a vo nasa mai a. Pahom-a duhamna chuan a nun a tidanglam a, a chhia leh hriatna pawh a tikhawlo nasa hle a ni. Pahom-a chuan chutianga a thenawmte nena buaina neuh neuh an nei reng chu a ning em em mai a, a tawpah chuan leilung hmun zau zawk awmna ramah chuan pem a rawt ta a. Pahom-a chuan he rama ka pem chuan leilung ram zau zawk kan nei ang a, ka beram leh bawngte tan pawh chaw tha a awm zawk ang a, leilung ram pawh zau tak ka nei zawk dawn a ni tiin a ngaihtuah zel ta a.   Nikhat chu a thian mi pakhat a rawn leng a. A thianpa chuan leilung ram zau em em neitu Bashkirs-ho chanchin a hrilh ta a. A thianpa chuan, “Bashkirs-ho hian leilung ram an nei zau em em mai a, chubakah an rilru a tha-in an thilphal em em mai bawk a, heng mite hnenah hian va kal la, leilung ram neih va dil ve tawh!” tiin thurawn tha tak mai a rawn pe ta a.  Pahom-an chu thu a hriat chuan a hlimin a lawm em em mai a, a rilruin, “Tunah chuan leilung ram zau tak ka nei thei dawn ta a nih hi!” tiin a suangtuah vel a, a rukin a hlim em em mai a ni. 

Tichuan Pahom-a pawh chu Bashkirs mi hausaho hnenah chan a va kal ta a, an leilung ramte a zau thei ang bera lei a duh thu leh a man tlawn thei ang bera lei a beisei thute chu a va hrilh ta a. Mahse Bushkirs mihausaho chuan a beisei loh ang tak leh Russian-ho dan ang thlapin tihian an lo chhang ta a. “He ramah hian tih dan pakhat kan nei a, chu chu hei hi a ni. Miin he kan rama khawsak a duh tak tak a nih chuan kan leilung ram hi tangkaa lei a tul lova, amaherawhchu a ram leilung a duhchin a humhalhtheih nan zing atangin a kalchhuak ang a, tichuan hrui sei tak a keng tel bawk ang a, a hrui thlunna hmasa ber kha tlai Ni tlak hma ngeia a rawn thlentheih chuan chu zawng zawng chu atana pek a ni dawn a ni,” an lo ti ta a.   Chu thu a hriat chuan Pahom-a chu a lawm em em mai a, zan pawh mu hleithei lovin a ram leilung zau tak a neih turte chu a han hisap vel a, “Ka ran vulhna atana leilung ram zau tak ka neih chuan ka lo hausa thuai ang a, nun nuam takin khawvel ka hmang thei dawn a ni,” tihte chu a ngaihtuah zel a, lawm avang chuan a mu thei reng reng lo. Chutianga a ram neih zau dan turte a ngaihtuak mek lai chuan a lo muhil ta reng mai a, tahchuan mumang mak tak mai hi a nei a, a mumangah chuan, kawng lakah a lo thi reng mai a, tichuan Satana chuan en rengin a lo nuih vak vak mai hi a ni.   Pahom-an ram zau tak neih a duh avangin zing takah a tho va, tichuan Ni chhuahna lam pan chuan a kal tan ngar ngar a, thui tak a kal hnu chuan target pakhat siamin hrui chu a thlung ta a, tichuan chhim lam pan chuan a kal leh vang vang a, tahchuan target pakhat siamin a hrui keng chu a thlung leh ta a, tichuan thlang lam pan chuan  a kal leh vang vang a, target pakhat siamin a hrui chu a tlung leh a, a chhuah tanna chhak lam thleng thei tur chuan a chau tawh hle a ni. Ram zau tak neih a duhna chuan a rilru a nei vek a, a chauh tawh hle hnu pawh chuan chaw leh tui te pawh ei-in lovin a kal zel a, chutia chau taka kawng laka a tlu lai tak chuan Bashkhir-hovin a rawn thlen hun tur an lo nghak reng dawn a ni tih a va hrechhuak ta a. Chutia a hriatchhuah hnu chuan tlai lam Ni tlak a hnai ta hle a ni. A theihna zawng zawng hmang chuan a chhuah tanna chhak lam chu panin a kal leh ta hram hram a, vanneihthlak takin Ni tlak rual chuan a hrui thlunna hmasa ber target chu a rawn thleng thei ta hram a, Bashkir mi hausaho pawh chuan Pahom-a hlawhthlinna chu lawmpuiin kut an lo beng dar dar a. Pahom-a chu nilenga engmah ei-in lova ram zau tak neih tuma a kal avang chuan a chau em em mai a, a mit pawh meng hlei thei lovin a awm ta reng mai a, an han biak pawhin a chhang thei ta reng reng lo. A tawpah chuan a chau lutuk chu a tuar tawh lova,  rei lo te ah chuan a hnuk a chatthlak nghal ta mai a. Bashkir mi hausaho chuan Pahom-a ruang chu a rang thei ang berin an phum ta a, a ruang zalh nan a dung zawng Ft. 6 leh a vang zawng Ft. 3 an siamsak a, Pahom-a hian an ram leilung an siamsak chu rawn hmu se la, mihring pakhat tan leilung ram  Ft. 9 bial bak kan lo mamawh lo a ni tih chiang takin a hre thei tawh ngei ang. Pahom-an ram zau tak neih tuma a kulh hian a duhamna rapthlak tak leh a neihsa leilung rama a lungawitheihlohna a entir a, Bashkir mi hausaho hian Feudalism leh Capitalism hun laia mi hringte duhamna a entir bawk a, heng hun lai hian mi hausa leh hausa lo teh nana an lo hman thin chu ram leilung neih zau leh zau loh hi a ni thin. 

Chuvang chuan a ziaktu Loe Tolstoy-a hian a hun laia thil awmdante chu ngaihnawn takin a ziak a, ram leilung zau tak neih duhna hi Duhamna bul atanga lo intan a ni tih fiah takin a tarlang bawk. Loe Tolstoys-a ngaisang em em tu James Joyce-a pawhin a fanu hnena lehkha a thawn tumin "He thawnthu ropui tak hi khawvela literature ropui ber a ni a, mitin hriat a ni e, tiin a ziak nghe nghe a ni.
Print this post

No comments:

Post a Comment

I ngaih dân han thawh ve rawh le....