'
Motto: "I thu chhiarin a siam che"

Thursday, June 6, 2013

Charles Haddon Spurgeon (1834-1892)

By: Josephsaia

Thuhmahruai:

Kum zabi 19-a thuhriltu ropui berte zinga mi lar tak chu British Baptist kohhran thuhriltu Charles Haddon Spurgeon-a a ni. Reformed Baptist pachal zinga Liberal zirtirna leh pragmatism dodal nasa ber a ni a, kum 1689 London Baptist Confession of Faith (Baptist Kohhran Thurin) kaltlanga kohhran humhalhtu ber a nih avangin leh thusawi thiam tak a nih avangin ‘Prince of Preachers’ tiin an ko nghe nghe a. 

Spurgeon-a hian a thih hmain sermons 3,600 meuh a hmang a, karkhat chhungin sermon 12 vel a hmang thin. London khawpui hmun hrang hrangah thu a sawi a, kum 1852 khan Waterbeach, Cambridgeshire-ah pastor hna a thawk tan a, kum 1854 April khan New Park Street Chapel pastor atan lakluh leh a ni. Mi sangtel lawina New Park Street Baptist kohhranah kum 40 zet rawng a bawl a, a kohhran pawh a thangchak hle a ni. (He kohhran hi tunah chuan The Metropolitan Tabernacle tia koh a ni.)


Spurgeon-a hi lehkha ziak mi tak a ni a, kum 1861-a a kohhran din Metropolitan Tabernacle-ah pawh thla tin Magazine-te chhuahin sermon leh Pathian thu tawi a ziahte pawh a thehdarh nasa hle a. John Calvin-a ziritirna pawm a nih avangin Pathian thu pawh a duh fir hle a, kum 40 zet rawng a bawlna The Baptist Union of Great Britain hruaitute nen thurin chunghchanga an inhnial fo avangin October, 1887 khan he kohhran hi a chhuahsan nghe nghe a ni. Rawngbawlna a chhuahsan hnu pawhin a rinna nghet tak chu vuanin thu a hril zel a, a hnuah fahrah chawmna sikul te, zirna sang College te, Sunday sikulte pawh dinin lehkhabu, sermon, tawngtai bu, mimal chanchin, Baibul hrilhfiahna, magazine leh hla thute ziakin a hun a hmang a, a lehkhabu ziahte chu tawng chi hrang hranga lehlingin khawvel pumpuia thehdarh a ni.


Pian leh Murna:

Charles Haddon Spurgeon-a hi June 19, 1834 khan Kelvedon, Essex, England-ah a piang a, unau pali zinga a upa ber dawttu a ni.  Kristian chhungkaw atanga seilian a ni a. A pu James Spurgeon-a chu a pianna Halstead, Essex-a Independent kohhrana pastor hna kum 54 zet lo thawk tawh a ni a, a pa John Spurgeon-ah pawh Colchester biala sumdawnna rei tak a thawh hnuin rawngbawlna lamah theih tawp chhuahin a tlan a, sakhua lama tui tak a nih avangin a hnu rei lo te ah mi sangthum vel chauh awmna khua Cranbrook, Kent-ah pastor atana nemngheh a ni a, chutah chuan kum 5 zet rawng a bawl a ni.


A nu Eliza Jarvis Spurgeon-i pawh sakhaw mi, mi inngaitlawm leh tawngtai mi tak a ni a. A nu tawngtaina avangin a fapa Charles-a unau pawh Chanchin Tha hriltu ropui tak an ni a, a hun lai chuan anmahni anga thuhriltu ropui hi Britain-ah an awm meuh lo a ni. Nikhat chu heti hian a nu a tawngtai a, “Charley, chhandam I nih theih nan ka tawngtai fo thin a, Baptist thurin zirtirna pawm I nih loh nan pawh ka tawngtai fo thin.” tiin.  Chu a tawngtaina chu Charley-a chuan, “Ka nu duh tak, I tawngtaina tlawm tak chu Lalpanin a chhang a, Amaha rinna nghahtute tana ui nei ngai lo kan Pathian chuan I dil aia tam pe mawlh che rawh se,” tiin a chhang let a.

Pianthar dan

A pu James Spurgeon-a thusawi leh a pa John Spurgeon-a zirtirna chu ngun takin a ngaithla thin a, tleirawl mai a la nih avangin biak in thutthlenga thuawih taka thut chu a hnapui ber a ni. A pu thusawite chuan a nunah nghawng nasa tak a nei a. Kum 15 mi a nihin thiltih tur pawimawh tak avangin a kalchhuak a. Thlasik khawvawh lai tak a ni a, kawngtluanin vur sur nasa tak (Snow strom) a tla a, chu vur sur nasa tak chuan a kalna tur a tihbuai avangin Colchester-a Primitive Methodist biak in hulhliapah chuan a tlanlut ta a. An inkhawm lai tak a lo ni a, biak in chhungah chuan a thulut ve ta mai a, mahse thusawitu a lo kal rih loh avangin ngawi reng chuan an awm ta a. A tawpah chuan Spurgeon-te chhungkua hriachhiam em em tu, pa ria tak upa pakhat a lo kal a, chu upa chuan Isaia 45:22 “Kawlkila mi zawng zawngte u, ka lam lo hawi ula, chhandamin awm rawh u; kei hi Pathian ka ni si a, a dang reng reng an awm lo,” tih thu chu tui takin a sawi a. A dinna pulpit atang chuan naupang tleirawl Spurgeon-a lam chu hawiin “Tlangval, I nun a hlim loh hmel hle mai, buaina nasa tak I nei tih ka hria. Tuna Pathian thu ka thusawi hi i awih lo a nih chuan i damchhung leh i thih hun thleng pawhin i hlim ngai lovang, i awih erawh chuan tu atang hian chhandam i ni nghal ang,” a ti a. Chu a thusawi chuan a rilru a hneh hle a, sual inhriatchianna leh chhamdam tul anihzia hriain January 6, 1850 khan Isua Krista chu a Lal leh Chhandamtu atan a pawm ta a. A chhungkua leh unau dangte chuan Independent kohhrana lawi ve mai turah an ngai a, mahse Spurgeon-a hian Pathian thu leh sakhaw chungchangah ama ngaihdan bak a zawm ngai loh avangin Independent kohhran zawm ta mai lo chuan Cambridge-a Anabaptist kohhran a va zawm ta zawk a. Chutichuan Baptist kohhran chu zawmin May 3, 1850 khan Isleham khuaa River Lark-ah baptisma a chang ta a ni.

Zirna
Spurgeon-a hi thleirawl rilru chak tak leh lehkha thiam thei tak a ni a, mahse chhungkaw dinhmun harsatna avangin Stambourne-a a pu James Spurgeon-a chuan kum 10 a nih thlengin Colchester-ah sikul a kaltir a. Nimahsela an sikul zirtirna a that tawk loh avangin Stockwell House School-ah a insawn leh ta zawk a. Tleirawl rilru chak tak leh lehkha thiamthei tak a nih avangin Latin, Greek leh France subject-te chu a thiam tha em em a, mi bik a nihna chu hriain an zirtirtu Mr. Henry Leeding-a chuan kum 1848 khan Spurgeon-a leh a unau James-a te chu St. Augustine’s College, Maidstone-ah a kaltir ta zawk a. Chutah chuan a pa te-a (uncle) pawh zirtirtu a ni a, mahse Math subject chungchanga inhnialin a pa te-a chu a thiante hmaa zak taka a siam avangin hrem pawh a tawk fo a ni.

A nupui fanaute

January 8, 1856-ah Falcon Square, London-a chhungkaw zahawm tak Robert Thompson-a fanu Miss Susan Thompson-i nen an innei a, September 20, 1856 khan fa phir Thomas leh Charles te an nei. A nupui Susani hi mi fel tak leh mahni inchengvawng tak a ni a, Spurgeon-a rawngbawlna kawngah pawh a tangkaiin kawng engkimah a pasal a pui a. Spurgeon-a thusawi tam tak chu ziakin a dah tha zel a, Spurgeon-a pawh hian a nupui Susani felzia chu a thusawi apiangin a sawi tel thin a ni.


Fa an neih atanga rei lo te October 19, 1856 khan Surrey Gardens Music Hall-a thu a sawi mek laiin mipui zinga mi pakhat chuan “kangmei a chhuak, kangmei a chhuak” tiin mipui karah a au chiam a, mipui thlabar phili buai avangin mi 7 laiin nunna an chan phah a, chu chuan Spurgeon-a rilru a tina em em a, kum tam tak chu rilrunatna a vei phah nghe nghe a ni. Spurgeon-a thih thlengin Susani hian rinawm takin a enkawl a, Spurgeon’a a thih san hnuah pawh a theih ang angin a pasal rawngbawlna chu a chhunzawm zel a ni.

Waterbeach-ah rawngbawl a tan

Kum 1950 khan Cambridge-a Baptist kohhran pakhatah a lawi a, chu kohhranah chuan Sunday sikul zirtirtu ah a tang a. Rawngbawlna kawngah pawh a kul a taia a thawh avangin thiantha tam tak a nei nghal a. Kumkhat a tlin meuh chuan rinna kawngah pawh a puitling ta hle a, kum 1851 khan Cambridge atanga mel li-a hla Teversham khuaah sermon hmasa ber a hmang a, chumi hnu chuan mipui punkhawmna hmunah te, biak in ah te leh mimal in ah te Pathian thu a sawi zel a, chuta tang chuan mi tam takin “boy preacher” tiin an lo hre ta a ni. Chutichuan kum 1852 khan Waterbeach, Cambridgeshire-a Baptist kohhran te tak te ah pastor hna a thawk tan ta a.  Kumkhat pastor hna a thawh hunin Chanchin Tha lehkhabu hmasa ber chu kum 1853 khan tihchhuah a lo ni bawk a.

New Park Street Chapel

Spurgeon-ah hian Baibul lam zirna leh Pathian thusawi dan (homiletics) zirna a nei lova, Baibul sikul pawh a kal ngai hek lo. Mahse Pathianin talent tha tak a pek a “Aw” hian a thusawi ngaithlatute rilru a khawih a, aw chi hrang hrang hmanga thu a sawi thiamna hian a thusawi a tingaihnawmin mipui a hip nasa hle a ni.
 Waterbeach-a pastor hna a thawh tirhin member 30 emaw lek an ni a, mahse kumhnih rawng a bawl meuh chuan mi 400 chuang lai an lo ni ta a. He kumhnih chhung hian sermon vawi tam tak a hmang a, a thusawi chuan ngaithlatute nun a hneh avangin a hming pawh London khawpuiah hriat a lo ni ta a. Kum 1853 khan Cambridge Union of Sunday School chuan Cambridge-ah anniversity ropui takin a hmang a, chutah chuan Waterbeach Pastor Spurgeon-a chu thusawi tura sawm a ni a, a thusawi ropui tak avang chuan mipui an lawm hle a. Inkhawm an zawh chuan New Park Street kohhran upa (Deacon) James Low- chuan an kohhran New Park Street-a thusawi turin a sawm nghal a. A thusawi zan chuan mipui tam tak an lo pungkhawm a, a thenin a thusawi ngaihnawm an ti a, a thenin an do bawk a. Nimahsela Spurgeon-a chuan a thil hmuh leh hriatte chu huaisen takin a sawi zel a, a thusawi ngaithla chak an tam tial tial a. Chutianga a thusawi avanga mipui an rawn pun tak zel avang chuan Deacon James Low-a pawh chuan an kohhrana pastor hna thawk turin a sawm ta a, chu sawmna chu Pathian kohnaa ngaiin kum 1854 April khan kum 20 mi thuhriltu ropui tak Spurgeon-a chu London khawpuia kohhran lian ber New Park Street Baptist kohhrana pastor atan lakluh a lo ni ta a ni. (New Park Street Baptist kohhran-ah hian Particular Baptist zinga Benjamin Keach-a te, theologian John Gill-a te leh John Rippon-a ten pastor hna an lo thawk tawh thin a).


Kum 20 anihin New Park Street Baptist kohhranah pastor hna a thawk tan a. Thusawi thiam a nihna chuan mite hriat a hlawh nghal vat a, hun rei lo te chhungin a hming a thang chak hle a ni. New Park Street biak in ah hian mi 1,200 vel an leng a, mahse regular taka inkhawm rawn kalte erawh mi 120 bak an ni ngai lo. Spurgeon-a thusawi hmasak ber tumin mi 200 vel an inkhawm a, a sermon thupui hmasa ber “Harvest Time” leh “God’s Providence” tihte chu lehkha khawla chhut a ni a, chanchinbu anga tihchhuah anih avangin a hmingah “New Park Street Pulpit” tih a ni. Kar tina a sermon zawng zawng chu lehkhabuin an chhuah a, a sermon ngaihthlatute leh a sermon lehkhabu lo chhiartuten, “Prince of Preachers” tiin an ko hial a ni.


Hmingthanna sang tak a chan mek lai hian amah fakseltu an awm nghal bawk a. Kum 1855 January khan press lama a thusawi doletna lehkha The Earthen Vessel chu tihchhuah a ni a, a rawngbawl chhung zawng hian press leh media chi hrang hrang atang dona a tawk reng a ni. Mahse pastor a thawh kum 1 chhungin kohhran member an pung chak em em a, New Park Street biak in pawh zauhbelh (sakbelh) tul khawpin mipui an tam a, biak in sakbelh mai a rem loh avangin mi 5,000 lenna Exeter Hall-ah chuan an insawm ta a. Mahse mipui an pun zel avangin Exeter Hall-ah pawh chuan an leng chuang lova, tichuan kum 1856 October khan London khawpuia building lian ber The Royal Surrey Garden Music Hall-ah an insawm leh ta a. A hnuah phei chuan a thusawi ngaithlatu mi 10,000 chuang lai an tling a. Surrey Garden Music Hall-a rawng a bawl lai hian London-a mi hmingthang leh sawrkar mi liante pawh an rawn inkhawm thin a, Lord Chief Justice Campbell, Lord Mayor leh Sheriffs of London, Earl Russell, Lord Alfred Paget, Lord Panmure, Earl Grey, Earl Shaftesbury, the Marquis of Westminster, the Duchess of Sutherland, Lord Carlisle, Earl of Elgin, Baron Bramwell, Miss Florence Nightingale, Lady Rothschild leh Dr. Livingstone-a te pawh vawi tam tak an rawn inkhawm a ni. New Park Street kohhran chu Metropolitan Tabernacle tia hming thlak a nih hma hian member 1,178 chiah an awm a, mi 3,569 ten baptisma an chang bawk a, kum 2 chhungin member 1,000 chuang an pung hman a ni.

Metropolitan Tabernacle

Spurgeon-a rawngbawlna chu miten an hre lar zel a, biak in leng lo khawpa mipui an tam avangin New Park Street kohhran hruaitute chuan kum 1856, October khan biak in thar din an rel ta a. Mi tam takin an phurpui a, mi tam takin an nuihzat bawk a, mahse Spurgeon-a chuan rinna leh beiseina sang tak neiin tawngtaina nen hmun tinah thu a sawi zel a. Tichuan August 16, 1859 khan Elephant, Southwark-a kawnglun lai takah compound zau tak an lei a, kumhnih hnu March 18, 1861 khan biak in thar foundation lungphun chu Sir Morton Peto-an a phun a, Metropolitan Tabernacle tia a hming thlak nghal a ni. Heng hun lai hian London khawpuiah Metropolitan Tabernacle aia lian biak in a awm lova, he kohhranah hian a thih thlengin rawng a bawl a. Pathian Ni apiangin thu a sawi a, Pathian thu a sawi zawhah sawmna (altar call) siam lovin a thusawi an ngaihthlak avanga Krista hnena inhlan duh an awm chuan Thawhtan zingah ama chenna hmun (Vestry)-a lo kal turin a sawm a, chutah an tan a lo tawngtaisak thin a ni. Metropilitan Terbanacle tia hming an thlak atanga kum 5 hnuah chuan mi sing chuangin baptisma an chang a, kohhran member pawh 5,000 laiin an punbelh a ni.


Spurgeon-a chuan a sermon tur uluk takin a buatsaih thin a, a sawi tur reng reng chu lehkhabuah a ziakchhuak vek thin. Amaherawhchu pulpit chunga a lawnin a lehkhaziah a keng ngai lova, lehkhaphek te tak te ah a thupui (outline) chauh ziakin thu a sawi thin. A thusawi zawng zawng chu thusawi ziak chhawngtu (Stenographers) ten uluk takin an lo ziak chhawng a, a hnuah ama’n endik lehin an chhuchhuak vek a, sermon pkhatah cheng khatin (1 Penny) an hralh thin a ni. Heng hun lai hian sermon chhiar tur a tam lo hle a, sermon chhutchhuah zingah Spurgeon-a sermon chu hmingthang ber a tling a, an hralhchhuah zingah pawh hralh tla ber (best selling) a ni thin.

Stockwell Orphanage leh Pastors College

Spurgeon-a chuan kohhran rawngbawlna bakah fahrah sikulte pawh a din a. September 9, 1867 Thawhtan zan khan Stockwell khawpuiah mipui sangli chuang zet pungkhawm chuan a thusawi an ngaithla a, chumi tum chuan farhrahte tana sikul din pawimawhzia a sawi a, a thusawite chuan mipui rilru a hneh avangin chumi zan chuan thawhlawm thahnem tawk tak a hmu a. Chung thawhlawm hmang chuan fahrah naupang enkawlna “Stockwell Orphanage” tih chu in 3 in a sa ta a. A sikulte chu mipa naupangte tana a bika a sak a ni a, Silver Wedding House, The Merchants’ House leh The Workmen’s House tiin hming a pe thliah thliah a ni. Heng sikul pakhat sak nan hian $ 1,500 vel an seng a, chutianga sikul pakhat sak theih a nih chuan tiin Cardiff-a publication company lian tak Messrs. Olney & Sons chuan $2,500 a rawn hlan a, chutichuan sikul palina chu a sakbelh leh a, Unity House tiin hming a pe leh ta a.


June 19, 1967 khan Spurgeon-a chuan a pian champha pha ropui takin a lawm a, chumi tum chuan Church of England puithiam nupui Mrs. Hillyard-i chuan Pound 20,000 lai mai Orphanage leh College tan a rawn pe a, chu cheng hmang chuan hmeichhe fahrah sikul din turin hma a la nghal a, kum 1879 chuan hmeichhe fahrah sikul pawh din fel a lo ni leh ta a. Stockwell Orphanage compound-ah chuan sikul 12 zet dinin chutah chuan fahrah naupang 500 chuang a enkawl a, he fahrah naupang sikul hi khawvel Indopui II thleng khan chhunzawm zel a ni. 


Spurgeon-a chuan fahhrah chawmna sikul mai abakah a thusawi atanga piang thar, rinna kawnga la chak lo te enkhawl chhunzawm nan leh rawngbawl tur thalaite inchherchhuah nana College din chu a rilru ah a lian hle a. Heng hun lai hian Pathian thu zirna college dang reng reng a la awm meuh lova, college han din mai chu a tan thil har tak a tling a. A rawngbawlna hnuaia thalaite chu Pathian thu leh rawngbawlna kawnga hmalak zel dan turte zirtirin a chhun a zanin rawngbawl hna a thawk a. Pathian thua thuhal tak takte leh Krista chanchin hriatchian leh zual duh thalaite an pun zel avangin an tan College chu a taka din a lo tul ta a, chutichuan kum 1857 khan a chenna inah “Pastors’ College” tih chu din a lo ni ta a. A rawngbawlna hnuaia biak in enkawltu Apollos chu zirlai hmasa ber atan kum 1857 khan lakluh a ni a, 1858 ah Mr. Silverton-a lakluh leh a ni a, kum 1859 khan Mr. Davie leh Mr. Ganders-a te lakluh an ni bawk. He Pastor’s College hi kum 1974 thleng khan thluang taka chhunzawm zel a ni a, mahse zirlai 40 zet an punbelh avangin College building thar sak a tul leh ta a. Spurgeon-a hian a sum neih chhun chhun chu a rawngbawlna atan a hman vek thin avangin atana College building thar han sak tur chu thil ni thei a ni lova, mahse rinna nghet tak leh beiseina sang tak neiin College building thar din chu an rel ta a. Building sak dan tur ruahman fel a nih chuan a thian mi pakhatin College Building Fund atan tiin $ 5,000 meuh mai a rawn hlan a,  kohhran hrang hrang atanga Kristian mi thahnemngai tak tak ten $ 5,000 an rawn hlan bawk a, Pastors’ College zirlaite pawhin $ 1,500 zet an rawn hlan ve bawk a, chu cheng hmang chuan South Norwood Hill, London-ah hmun zau tak an lei a, chutah chuan building sak chu an tan nghal a, October 14, 1873 chuan a building foundation lungphum chu phum fel a lo ni ta a ni.

Kum 1874 khan Cardiff-a Messrs. Olney & Sons company lian tak chuan $ 5,000 zet mai an company shares-ah an dahsak a, chung cheng zawng zawng chu Spurgeon-an kum 1875, July khan Mr. Matthews-a hnen atang a dawng leh vek a ni.

College thar din a nih chuan zirlaite tana sum chawi (fee) a awm lova, lehkhabu leh thawmhnawte pawh a thlawn vek a ni. Thil dang an mamawh tam tak tana sum pai nei zirlai an awm loh avangin zirlai an beisei angin an tam thei mai lova, mahse mi thahnemangai tak takten sum an rawn hlan zel a, chutichuan zirlai an rawn pung zel a, America, Australia, Germany, Canada, New Zealand leh the Cape atangte dilna lehkha an dawng zel a, khawvel ram hrang hrang atang lo kal zirlaite chu mi 100 lai an ni. Spurgeon-an College a din chhan ber chu pastor leh missionary rawngbawltu chherchhuah a ni a, a zirtirna a ulukin puilting taka enkawl leh chhawmdawl zel chu a tum lian ber a ni. Zirtirna kawngah a fimkhurin a uluk hle a, khawngaihna chanchin tha (The Doctrines of Grace) pawm lo reng reng chu he College-ah hian pawm (admit) theih an ni lo. Zirlaite atangin mission rawngbawlna lam tui tak tak an lo chhuak zel a, hetianga Pathian thu sawihona leh khawvela Chanchin Tha hrilh chungchang an sawihona atang hian mission rilru chuan an thinlungah ram a la a, Pastors’ College chu Home Missionary Society & Foreign Missionary Society tiin mi thenkhat chuan an ko hial a ni. He College atang hian missionary, pastor leh zirtirtu ropui tak tak an chhuak a, chung mite chuan khawvel hmun hrang hrangah rawng an bawl a, Chanchin Tha pawh khawvelah a lo darhzaul zel a ni. He Pastors’ College hi a dintu Spurgeon-a thih hnu kum 1923 khan “Spurgeon’s College” tia a hming thlak a ni.

Hetianga nasa taka rawng a bawl lai hian amah faktu leh sawiseltu an awm ve reng a, fakselna leh heknate pawh a tawk chamchi a. Mahse Spurgeon-a chuan a rin Pathian thiltihtheihzia a hrechiang a, rinna leh beiseinain hmalam a pan zel a, a rawngbawlna pawh a thangchho zel a ni. Heng hun lai hian thlemna nasa tak tawkin rinhlelhna leh hlauhna ten a nun an tihbuai fo tih a lehkhaziahah a lang a ni. Rinhlelhna leh tlemna thlipuiten a nuai vel laiin Spurgeon-a chuan: “Lalpa’n rem a tih chuan he hna hi ka chhunzawm zel tur a ni. A chhiahlawhte kaltlangin tangka leh rangkachak a puntir ang a, Lalpa chu engkim neitu a nih avangin a thiltihtheihna ropui tak chu tawngtai chung leh rinawm takin ka nghak zel dawn a ni. Ka mamawh tinreng chu engkim neitu chuan min pe dawn tih chiang takin ka hria a. College tan leh Fahrah naupangte tan thla tin $ 25,000 tul mah se Pathian chuan a chhiahhlawh mi rinawmte hnenah thu a sawi ang a, ka mamawh aia tam pawh min pe mai dawn a ni.” tiin a chhinchhiahna lehkhabuah a ziak nghe nghe a ni.

A hun hnuhnung leh a thih dan

Spurgeon-a chuan rawngbawlna ngawrh taka a kalpui mek laiin natna khirhkhan tak tak ten a thlakbuak a, July, 1891 atang khan a hriselna a tla hniam tan tih hriat a ni. Spurgeon-a hian ruhseh natna (rheumatism) leh ruhtuah natna (gout) te a vei a, a Kal na (Bright's disease/kidney problem) a chhuak reng bawk a. A kohhran member-te leh rawngbawlpui thianthate pawhin theih tawpin an tawngtaisak thin a, mahse a natna chuan ziaawm lam pan thei lovin thlak hniam lam a pan zel a ni tiin  London-a Kristian chanchinbu lar tak the Christian World chuan July 16 khan Spurgeon-a hriselna chungchang a rawn tarlang a. Chutianga a hriselna a thlakhniam zel avang chuan a nupui fanaute pawh an thlabarin an mangan hle a, chutih lai chuan England-a kohhran lian tak tak Baptist Missionary Society, Nonconformist ministers of Wrexham, South London Presbytery, Primitive Methodist General Committee, British and Foreign Sailors' Society, an assembly of ministers at Grimsby, Loyal Orange Institution, London Wesleyan Council, Chesham Sunday-school Alliance, Council of the Evangelical Alliance atangin leh khawvel hmun hrang hrang atangin thlamuanna lehkha an dawng a, an thla a muan phah hle a ni.


A natna a zual tirh chuan Westwood, Upper Norwood-ah a inkawl a, a natnate pawh a ziaawm avangin a thatchho zel pawh beisei a ni. Hetianga a taksa a rawn chak chhoh leh tak avang hian France ramah inenkawl turin a kal ta a. Mahse a natna rapthlak tak chu tuar lovin January 31, 1892 khan kum 57 mi niin Menton, Alpes-Maritimes, France ah a boral ta a. A ruang chu London-ah an rawn phur nghal a, England mipuite leh khawvel chuan an sun nasa hle a. A ruang chu Metropolitan Terbernacle-ah zalh a ni a, nithum chhungin mi 60,000 chuangin an thlawh a, a ruang vui ni hian Metropolitan Tabernacle biak in atanga an vuina hmun West Norwood Cemetery, London thlengin mipui 100,000 ten zuiin ropui taka vui liam a ni. A nupui leh a fa phirte a kalsan a, a fapa Tom (Thomas) Spurgeon-a chuan a kohhran Metropolitan Tabernacle chu a enkawl chhunzawm ta a.

A kutchhuak leh sulhnute


Spurgeon-a sermon zawng zawng chu lehkhachhutna kawla chhukchhuah vek a ni a, kar tina a sermon-te chu Mr. C.W. Banks leh Christian Cabinet publication chuan uluk takin an chhuchhuak vek a, sermon 1-ah cheng khatin an hralh thin a ni. A sermon hralhchhuah zinga “Pictures of Life” leh “Birthday Reflections” tihte chu Spurgeon-a kutchhuah hmasa pawl an ni a, miten chhiar nuam an tiin hralh pawh an hralh tam ber a ni.


Sermon abakah Pathian fakna leh chawimawina hla (Psalms & Hymns) tam tak a phuah bawk a, a hla phuah zawng zawng leh hla dang dang dahkhawmna “Our Own Worship Song” tih chu kum 1866 khan tihchhuah a ni a, heng zingah hian Isaac Watts-a hlaphuah tam tak a tel a, chung hla zawng zawng chu Baptist pastor John Rippon-an ngun takin a endik vek a, hla phuahtu hming, an phuah ni leh thla, publication hmun leh ram thlengin kim takin a dah vek a, rawngbawlna kawngah an hmang tangkai hle a ni. Spurgeon-a hian hla a ngaina em em mai a, fakna leh chawimawina hla pawimawhzia pawh a hrechiang hle a. Heng hun lai hian music instrument sawi tur a la tlem em em a, an hla sakte chu music tel lova sak thin a ni a, heng fakna hlate hian a rawngbawlna kawngah nasa takin a tanpui a, a tihmasawm nasa hle a ni.


New Park Street-a rawng a bawl laia a sermon zawng zawng dahkhawmna “The New Park Street Pulpit” chu volume 6-a tihchhuah a ni a, The Metropolitan Tebernacle-a a sermon zawng zawng pawh “Metropolitan Tabernacle Pulpit” tiin volume 57-a tichhhuah a ni bawk a. Heng “The New Park Street Pulpit” leh “Metropolitan Tabernacle Pulpit” te hi kum 1855-1889 thleng khan tihchhuah a ni.


A sermon zawng zawng chu tawng chi hrang hranga lehlin a ni a, America leh Britain-ah chauh ni lovin khawvel ram hrang hrangah semdarh a ni a, a rawngbawlna leh thusawi thiam a nihna chuan khawvel pum a nghawng chhuak a. Spurgeon-a hian a thih hmain sermon 3,600 meuh a hmang a, lehkhabu 70 chuang zet a ziak bawk a, chung a lehkha ziahte chu Sermon, magazine leh hla thu, Baibul hrilhfiahna, Thufing, Tawngtai bu, leh Pathian fakna hla (Hymns) te an ni a, mimal chanchin leh ama chanchin a ziahte pawh a awm nual bawk. Article a ziah zinga “Morning by Morning” leh “Evening by Evening” te chuan mite chhiar a hlawh hle a, kum 1865-a a ziah “The Fall of Jericho” pawhin mite rilru a hneh hle a ni. A lehkhabu ziah zingah kum 1869-a a ziah “The Treasury of David” leh kum 1890-a a ziah “Lectures to My Students” te chu lehkhabu lar tak an ni a, heng lehkhabute hi Pilgrim Publication chuan lehkhabu tam tak (voluminous) ni turin a buatsaih a. A lehkhakha ziah zingah “The Saint and His Saviour,” “Commenting and Commentaries,” "John Ploughman,” leh “the Cheque Book of the Bank of Faith,” te hi chhiahchhiahthlak tak tak an ni.


New Part Streek-a rawng a bawl laia Pathian fakna hlabu “The Rivulet” tihchhuah anih khan dotuten nasa takin an sawisel a, mahse Spurgeon-a chuan ngun taka endik lehin sawiseltute hnenah, “Nangni Kross sipai huaisente u, Thutak tannin kal zel rawh u, in Lal chu inhmaah a kal e,” tiin a chhang let leh a ni.


January 1, 1865-a a tihchhuah “The Sword & the Trowel” thla tin chhuak chanchinbu avangin kohhranah indona nasa tak a thleng a. He chanchinbuah hian Spurgeon-a chuan kum 1887 khan Baibul chauh hi rinna dik tehna a tlin thu leh Baibul chauh hi kan innghahna tur a ni tih thupui (sola scriptura) a tlangaupui a, Baptist kohhran hian Baibul zirtirna hi a hnualsuat/endawng (Downgrade) mai mai tur a ni lo tih tawngkam a hman avangin Baptist hruaitute chuan Baptist leh Protestant te inkarah buaina siam a tum tia an puh avangin kohhranah inhnialna nasa tak a chhuak a, chu inhnialna chu “Downgrade Controversy” tiin an ko nghe nghe a ni. Downgrade Controversy avang chuan Metropolitan Tabernacle kohhran chu Baptist Union atanga tihhhran a lo ni ta a, mahse vawiin thleng hian khawvela para-church lian ber leh member nghah ber kohhran a la ni zel a ni.


Download Complete Biography in Mizo (PDF)

Click here >>> Charles Haddon Spurgeon.pdf
Print this post

No comments:

Post a Comment

I ngaih dân han thawh ve rawh le....