Ropuina

By: Kawlngheta (USA)

"Ropui" kan tih hi eng ang mite hi nge ni a? tih hi sawi dâwn ila, kan ngaihsan zâwng te, kan ngaihhlut zâwngte a inthuhmun lo ang bawk hian "Ropui" kan tih pawh hi a inpersan thei viauin ka ring. Mahse, mi tute pawh hian ropui kan tihna kawngah hian inthuhmun tlanna pakhat kan neiin ka hria. Chu chu mahni kalna lama mi hlawhtling, mi bik ni-a kan hriatte hi mi ropui kan ti thin.

1969-ah American mi, Armsrtong-a chuan Thla leilung a rap a. Mihringte suangtuahna piah lam thil a ni a, chuvângin ropui ti loh thei a ni lo. American singer, lam thiam ni bawk, Michael Jackson-a pawh hi a hun lai kha chuan ropui tak a ni. Amah enkawltu Doctor mi thiam sawmpahnih a kawl a, tin, a eiin tûr reng reng hi a ei hmain en dik hma sak phawt a ni a. A thih hnu thleng pawhin a ropuina a chuai chuang lo, Mitthi tawh sum lalut hnem bera sawi a ni. Michael-a hian kum khat chhûngin $mtd 400 chuang a la lut hem mai. "Ropui" tak a ni.

Mahse mihring a tehtu a zirin ropui kan tih hi chu a inpersan khawpin a rinawm. Mistiri tan chuan Lehkhabu tha tak tak aiin Thingzai mar nalh tak leh Mistiri bungrua chuan a mit a la zâwkin a rinawm a. Chutiang bawkin Thu leh hla mi tan chuan tubauh leh perek ai chuan Lehkhabu tha chuan a mit a la zâwk a nga, ropui pawh a tih ngei a rinawm bawk.

Kan Mizo nun-ah pawh kan pi-pute hun laia an lo ngaihsan leh ropui an tih thin em em chu, sum leh pai lama mi hausa te, lehkha thiamte ni lovin, Khawtlang lama mi tlawmngai te, mi huaisen te, pasal tha te, Nula ngai tam thei te, Khuangchawi thei ngatte phei chu Vanram-ah pawh kawrfual nena an len dâwn bakah faisa ringa awm tura ngaih an ni a. "Ropui" tih loh theih pawh a ni lo. A hun lai an rilru put dan tur han suangtuahpui ila a awm lo hran awm love.

Pi Hmuaki kha a hla phuah thiam lutuk avângin a ropui vanglai takin a nung chunga phum a ni a. A thlan an laih zawh vek, a ruang an thlak hnu pawhin amah thlaktute hnenah chuan: "Nauva te u, nau haia te u, Tha te tein min vur r'u," a la ti hram e an ti. Lianchia leh Lalvunga pawh an ropui vanglai takin, iner tawk tak, khaw khat an ni awm e.[ farzawl-a an awm laiin] Hmeltha leh pumrua thaa sawi an ni ve ve a. Iner tawk tak pawh an ni ngei ang, kutni vangthlaahte to zâwk nih tumin an inel thin a:" Mi ah Lianchia awm e, An sel e, Lalvunga; Tualah ngulrua bun e, Kawkvahai tlar na ngai," tiin an lo phuah hial a! Mizo Lal ropui nunrawng taka an sawi Sibuta ve thung chuan, a ropui vanglai takin khuang a chawi dâwn a; a farnu Darlalpuii chu sial angin a chhun thung a. A hun lai mizo khawvêl chu a chiah hneh na ngei mai le!

Mahse khawvêl changkangnain min han nuai chho ta tak tak a le. Kan pi-pute hun laia ropui an tih kha tunah chuan a ropui tawh lova, kum 70-80 vel kalta a, thu dik pawh tunah chuan dawt muhlum a chang zo ta! Chuvangin ropui kan tih hi a hun leh a hmun a zir te, a ram a zirte hian a lo danglam thei hle tihna a nih chu.

Mi tam tak chuan ropui kan duh luat avângin, kohhran rawng kan bawlhona kawngahte pawh a mawi leh mawi lo kan dâwn zo lova, miten min ngaisang se tih kan duh luat tukah kan thil tha tih hi sawi nuam kan ti hle thin a. Chumi avâng chuan mi dangten min hmuh dan an thlak thuai thin a. "Mahni infakna ri hian mi dangte beng a tithlep thin a ni", tih hi kan lo hmuh hmaih thin a lo ni.

Mihringte kan lo mak thei hlein ka hria. Kan aia hre zâwk ni-a kan hriat te, hausa zâwk ni-a kan hriat te, thil tithei zâwk ni-a kan hriatte bulah leh kan mi zah zawngte bulah chuan uiin a pu bulah ei tur dila a khup zui thin ang mai hian kan nem duai mai a. Kan mi zah loh zawngte leh kan aia hre lo zâwk ni-a kan hriatte bulah ve thung chuan deh loh sahuai ang mai hian kan han hawi pirpak kual vel ve bawk a. Chu chu ropuinaah kan ngai nge maw chu ni ka ti deuh ta.

Kohhran lama kan hruaitute leh kan upate then khatte pawh hi, ropui kan duh luat tukah kan han inhmuamup kual vel a; kan luak mai ang tih hlauhawm khawpin. Hnatlan nikhuaah thawh tum lo; kawk kual kawi ringawt, mite thinlungah a ropui thei lo, eng tikah mah a ropui ngai lo vang. "Ropuina" kan tih hi keimahniah tehna hman chi a ni lova, mite min hmuh dan, mite thinlungah a innghat a lo ni zâwk. Ropuina chu tlawmna atang chuan lo neih mai theih a ni hek lo.

Khawvêla Scientist hmingthang, mi ropui Thomas Alva Edison-a khan khawvêlah thil thar sang chuang a siam chhuak a. Ropui tak a ni. Hlawhtling tura a beihna te, a thawhrimna te, inngaitlawm taka tan a lak nawn fo lam hi chu kan sawi tam lo thin khawp mai.

Kawvel sumdâwnna lama mi hlawhtling, Bill Gates-a hian kum 30 a tlin hmaa Millionaire nih ngei a tum a, a hlawhtling chiang kher mai. Mahse a kawng hi chu a mam phei parh vek bik lo, hlawhtlinna hmaah chiah inngaihtlâwmna a awm a tul thu a sawi thin. Khawvêl nu ropui, mi malah chuan chawimawina dâwng tam berte zînga an sawi, Mother teresa-i hi a ni. A rawngbâwlna tihlawhtlingtu ber leh ropui ber chu a "Inngaihtlâwmna" hi a ni mauh mai le. Chuvângin ropui tûr chuan tlâwm hmasak a ṭûl tih hi zawlnei nih kher a ngai awm lo ve.

Lal Isuan ropui a sawi dan tlem i han luhchilh ve dâwn teh ang." Chumi lai tak chuan a zirtirte chu Isua hnenah an lo kal a. 'Vanramah tu nge ropui ber ang le?' an ti a. Tin, ani chuan naupang te a ko va; an zingah a dintir a. Tihtak meuhin ka hrilh a che u, in inlamleta, naupang te ang in lo nih loh chuan vanramah in lut tawp lo vang. Chutichuan tu pawh he naupang te anga "Inngaitlawm" apiang, chumi ngei chu vânramah chuan a "Ropui" ber ang," [Mt Bung 18:1-5] Lal Isuan ropui a tih chu a chiang viauin ka hria. "Chutichuan Simon Petera hnenah a lo kal a. Ani chuan, "Lalpa, nang emin ka ke i sil dâwn em ni?" a ti a. Isuan a hnenah, "Ka thiltih hi tunah i hre lo, nakinah i la hria ang," a ti a. Peteran a hnenah, "Ka ke i sil tawp lo vang," a ti a. Isuan a hnenah, "Ka sil lo che chuan ka hnenah eng mah chan tur i nei lo vang," a ti a. [Johana Bung 13:6-9]

Lal Isua hnung zuitu mi ropui, Tirhkoh Paula mi na mai a ni lo thu kan hria. Juda mi, a hun laia hnam induh tak; a pian leh murna pawh a na mai lo, Kilikia rama Tarsa khuaa piang a ni a. A sei lenna pawh tawk ve tak a ni; Gamaliela ke bula zira sei lian, dan thu khermei tak tak pawh zir chhuak hian, "Kei zawng tirhkoh zinga te ber, Pathian kohhranho ka tihduhdah avânga tirhkohva vuah tlak loh ka ni si a,"[ 1 Kor Bung 14:9] Chuvangin mi ropui kan tihte hian tlawmna atanga an lo hlawhchhuah a lo ni thin. "Ropui" duh chuan tlawmnain bul tan phawt ila, chu chuan vânram kan thlenna tûr thlengin kawng min hruaitu tûr a ni dâwn si a.

Tin, a tâwp berah chuan ngai teh, ropuina hi sum leh pai hmanga lei chhuah theih a ni lova, zirna school aṭanga Degree kan lak anga lak theih a ni hek lo. An ni chhung hi an hung deuhva i pe ang u hmiang, ti-a inpek chi a ni lova, hmêl  ṭhat pian nalh avânga hlawhchhuah theih a ni hek lo, "Ropuina" chu chhungril lama bet tlat, hmuh theihin awm lo mahse pâwn lamah a rawn lang chhuak ṭhîn. Mahni leh mahni tehnaa ropui ni lo, mi dangte tehnaa ropuite chu, chu mite ngei chu mi ropui an ti thin a. Chumite ngei chu han belchiang han belchiang thin mah ila, mi inngaitlâwm takte hi an lo ni zêl ṭhîn.

Print this post