'
Motto: "I thu chhiarin a siam che"

Saturday, May 22, 2021

International news & politics:

By. CT Lalrinawma

*ISRAEL-IN GAZA BOMB ZÊL A LA TUM : UN SECURITY COUNCIL AIIN GEN. ASSEMBLY-AH RÊL FEL MAI DUH TA : ISRAEL-IN THILMAK AN HMU! 


May 20, 2021 (MSR) : US President Joe Biden chuan Israeli caretaker PM Benjamin Netanyahu hnenah Gaza Strip beihna chawlhsan (halt) a, Hamas leh Islamic Jihad nena inkahhai (ceasefire) puang turin a ngen a, PM Netanyahu chuan "Ni rih lo ve. Kan tum (aim) kan tihpuitlin hma chuan Gaza beihna chu chawlhsana inkahhai lo sawi rik chi a ni rih lo" a ti. US chuan Israel chungchanga UN Security Council-in thupuan chhuah leh ruahmanna siam a tum chu vawi 4 lai a lo dangchat (block) tawh a ni. President Biden chuan PM Netanyahu chu phone hmanga a biak hnu lawkah White House thupuangtu *Jen Psaki* chuan, "Inkahhai a awm thuai kan beisei", a ti a. Mahse, PM Netanyahu sorkar chuan a duh der si lo.

PM Benjamin Netanyahu chuan nimin Nilaini tlai lam khan Israel sipaite hmunpui tlawhin, US President Biden-an hun khirh leh harsa tak kara an din laia Israel a thlawp chu fakawm (appreciate) tih sawiin, Hamas leh Islamic Jihah te nen inkahhai neih mai erawh an duh rih lo tih a sawi a, " *Israeli khualehtuite chu himna leh thlamuang taka an awm theih hma chuan kan bei zel ang. Kan tum kan thlen hma chuan beihpui (operation) chu a kal zel dawn a ni*," a ti bur mai. Arab ram zinga Israel thian tha leh remna thuthlung lo ziak pui hmasatu Egypt-in remna palai hna thawh mek pawhin awmzia a la nei thei lo. Egypt palaite chuan Hamas leh Islamic Jihad hruaitute leh Israel hruaitute an be ve ve tawh a, Hamas lam hian inkahhai neih an duh tawha sawi niin, Israel hian a la uksak pui lo a ni.

*Moussa Abu Marzouk*, Hamas top leader chuan, Lebanese TV Mayadeen atanga thuchah sawiin, "Hun reilote chhungin emaw, ni hnih khatah inkahhai a awm beisei a ni", a ti niin *AP News* chuan a ziak. Niminah Israeli *jet fighters 52* rualten Gaza Strip a Hamas helte leihnuai verh kawng tum (tunnel), indo huna bihrukna tura an siam " *The Metro*" an tih hmun te chu an la bomb ul ul reng a, a lo berah Hamas hel 9 an thi a, phum buai ngai lovin leiverh chim chuan a phumbo zui niin an sawi. *Israeli jet fighters 52 te hian an bitum (target) 40 an bomb chhia a ni*. May 10 atanga Israel leh Hamas indona vangin Hamas chuan "Kan mi leh sa 20 chuang chu, ram leh hnam tan an martar ta" , tih an sawi laiin Israeli sipaite chuan Hamas leh Islamic Jihad helte chu 130 chuang thi tawhin an sawi thung.

Media hrang hrangin Gaza Strip a Palestinian thi tawh zat, an ziak dan a in anglo hlek hlek a. *Gaza Health Ministry* chuan *thi 227 awmin, chung zingah naupang 64 leh hmeichhia 38, hliam 1620 awmin, mahni In tlanchhiatsan 58,000 an awm*, a ti. Hetianga Israel leh Hamas leh Islamic Jihad hote indo chhan chu May 10 khan East Jerusalem hmuna *al-Aqsa Mosque* hmunah Israeli Police te leh Palestinian sakhaw thila pungkhawmte intihbuai vangin Gaza Strip atangin *long-range rocket* hmangin *Jerusalem, Tel Aviv, Haifa* leh Israel ram chhim lam khuate an rawn kah vang niin, chumi an beihletna vangin nasa zawka buaina leh inbeihna a lo awm chho ta a ni ( *Report hmasaah East Jerusalem a Sheik Jarrad hmuna thil thlen dan kimchang ziak tawh a ni-CT*). Hamas leh Islamic Jihad te hian rockets 4000 chuangin, Israel ram hi an kap tawh, tih a ni. 

*Al Jazeera News* chuan, Israel lamah pawh rockets kahna vangin mi 12 an thi tawh a, an zingah mipa naupang kum 5 leh hmeichhia kum 16 mi leh Israeli sipai 1 a thi, a ti. Gaza Strip chauh ni lovin, West Bank lamah Palestinian hote hian Israel thiltih dan duh lovin, tunkar Thawhlehni khan mipuiten lungawilohna ( *general strike*) an nei a, *Ramallah* leh *Nablus* khuaah te chuan Arab-Palestinian hoten venghimtu Israeli Police leh sipaite chu lung a vawmin, silaite pawh a puaka sawi a ni. Ramallah khuaah hian Israeli sipai, *Mizo-Israeli* zinga *B'ne Manashe* thlah, tlangval *Niftak Gangte*, Beit El khua ami chuan hliam tuarin, Israel sipai hmeichhe thenkhat pawhin hliam na lutuklo an tuar bawk. 

Niminah hian Israel chuan Gaza Strip-a *Khan Younis, Deir al-Balah* khuate chu jet fighter hmangin missile-in an kap a, *Khan Younis* khuaah chuan building pakhata cheng mi 40 te chu 5min chhung leka inthiar fihlim tura hrilhin an bomb chim leh rem rum a, *Prof. Ahmed al-Astul*, University a thawk chuan, " *Hun min pek chhung a rei si lo. Thlabar mangang leh phili buai takin kan tlanchhia a, kawtthlerah te chuan naupanghote chu an tap chel chul a, tumahin min tanpui an tum si lo"*, a ti. *Deir al-Balah* khuaah chaw fak tura chhungkaw an thutkhawm laiin Israeli missile chuan an In a deng fuh a, nupa pakhat leh a fa kum 2 an thi, Al-Jazeera News chuan a ti. 

*Lt. Col. Jonathan Conricus*, Israeli military thupuangtu chuan, Gaza beih tirh lam khan thil puak ring tak awmin, mi 8 in an thih phah a, Hamas hote rocket kah chhuah dikloh vang niin alang, thil awm dan chhui a ni ang, a ti. Hamas leh Islamic Jihad hoten Israel ram chu rockets 4000 vela kap tawhin, chung zinga 700 vel chu Israel ram chhungah a tla a, a tam ber chu *Iron Dome Anti- Missile System* hmangin boruakah lo kah darh hman a ni. Mahse, rockets 700 zinga 1/5 te chu Gaza Strip chhungah tho a tlak avangin, thi leh hliam pawh an awm phah niin, Lt. Col. Conricus chuan a sawi. 

*UN SECURITY COUNCIL AIIN, UN GEN. ASSEMBLY-AH ZAWK LE!*

US sorkar *Biden Admin* chuan UN Security Council-ah Israel a tan lutuk leh, UN Security Council anga aw chhuah an tum a khapbeh zel avangin, Arab-Muslim ram thenkhat leh Palestinian tantu ramte chuan, UN Security Council kal kan (bypass) in, *UN Gen. Assembly*-ah Israel thiamloh chantirna emaw, Israeli-Hamas buaina chu sawihova thutlukna siam mai duh an awm tan tawh a ni. UN Gen. Assembly-ah, Security Council a member nghet US, Russia, China, France leh Britain ten thuleh hla an nei thei biklo a ni. UN Security Council-ah thla 6 dana Chairman nihna member 15 ten an lo in nih chhawk thinah, China chu May thla atangin Chairman a ni a, mahse, US nen *Foreign Policy* thilah an inmil thei tlat lo. Sunday khan China-in UN Security Council anga thupuan tur a lo *draft* chu US-in a hnawlsak hmiah. Tunah pawh France chuan Security Council thuchhuak tur " *Joint Statement*" a draft chu US in a pawmlo tih a puang leh ta! 

*Germany* chuan Israel an thlawp tih an lo puang tawh a, vawiinah *German Foreign Minister Heiko Mass* chuan Tel Aviv leh West Bank tlawh turin a thlawk lut anga, Israeli leh Palestinian hotute khun khan takin a ti ti pui ang. A rualin Israel thlawp bur ram *Czech Republic* leh *Slovakia* Foreign Minister te pawhin Israel ram an thlawklut dawn ang. Hetianga an tihchhan hi Israel an thlawpzia an entirna a ni. 

*GAZA MIPUI MANGANGIN AN CHIAU RUM VAWNG VAWNG*

Kum 2007 khan Gaza Strip inthlanah, Palestinian zinga Israel ram pawmlo leh remna siam pui duhlo burtu *Hamas* hoten sorkarna an lak avangin, Israel sorkar chuan a duhlo em em a. Egypt sorkar nen Gaza Strip a bungrua leh thildang lakuhna te chu an dangchar (block) tan a, kum 14 teh meuh an hrek beh tak avangin Gaza a cheng mipuiten harsatna namenlo an tawk mek a ni. Damdawi, tui, electricity leh nitin mamawh an nei tha thei tawhlo. UNRWA hotu *Matthias Schmale* chuan, *news conference*-ah UN leh khawvel hnenah tun maia hman nghal turin *US$ maktaduai 38* an mamawh tih sawiin, ni 8 chhung chu khawi atang mahin an mamawh thilpek an dawng tawhlo tih a sawi bawk. Gaza Strip ah hian Covid-19 hri leng vangin mi 986 thi tawhin, 105,000 ten an vei a, an zinga 80 te dinhmun chu thalo tak a ni mek. Mihring maktaduai 2. 2 velah 39,000 (2% vel) chauh vaccine pek an la nih avangin, Israel ten Gaza an bomb chiam vangin mi tam tak chu UN enkawl School-ah mi 1400 chuang chu an riak lut a, Covid-19 lakah inven ngaihna awmlo a ni. Covid-19 vaccine hi June-ah mi 15,000 pek tura tih pawhin indo buai vangin thil buaithlak tak a ni ang, an ti. 

Gaza-ah hian mihring 75% dawn chu Refugee niin an sawi a. UNRWA hotu pakhat *Adnan Abu Hasne* chuan, refugee tan Schools 59 an dinsak a tih sawiin, Healthcare Centers 22, Hospitals 13 leh NGO's din Private Clinic 16 a awm. Mahse, chung hmunte chuan hmun dang atangin tanpuina (aid) an dawng tawh lova. Israel sorkar chu ram dang tanpuina lo danglo turin leh Israel sorkar chu *humanitarian - tanpuina* thawk turin an phut a ni. 

Kum 2014-ah Israel leh Hamas hote hi ni 51 chhung zet an lo indo tawh a, khami tum khan Palestinian hliam 35,000 awmin, ramtuileilo 100 chuang awm phahin, an zinga thenkhat chu ke lem, kut lem leh wheel-chair a nawr ngai an ni a, mahni in leh lo tlanchhiatsan 292,000 an awm bawk a ni. 

*PM NETANYAHU-AN RAM DANG PALAITE THIL AWM DAN A HRILHFIAH*

Niminah Israeli PM Benjamin Netanyahu chuan Israel rama ram 70 Ambassdor te chu, Tel Aviv khawpuiah ko khawmin Israeli Foreign Minister *Gabi Askenazi*-an a tawiawm a, PM Netanyahu chuan indona chu Gaza Strip-a roreltute vanga lo chhuak leh harsatna lo thleng a ni. Chunghote chu " *Hneh theih, hmeh mih theih an ni, keini chuan mipuite tawrhna awm chu kan duhlo"*, a ti. An thlen hma chuan Gaza Strip beihna chawlhsan lailawk an tumlo tih a hrilhfiah a ni ber mai. 

Thawhlehni khan French President *Emmanuel Macron* leh Egypt President Gen. *Adbul Fatteg al-Sisi* te chu Paris-ah inkawmin, Israeli leh Hamas hote inkara remna awm theih dan tur an sawi dun a, video cinference hmangin Jordan Lal *King Abdullah II* tel vein, ram pathumte chuan thuchhuah intawm (joint statement) siamin, buaina chin fel thuai an duh tih an tarlang a ni. 

*Cairo, Egypt*-ah Arab Leaque te pawhin meeting hmanhmawh neiin, Israel ten Gaza Strip an bomb chiam chiam mai chu demna thu an siam a. Arab Leaque Secretary General *Ahmed Aoul Gheit* chuan, " *Thudik a lo lang zel a, Israel chuan chi thenfaina (ethnic cleansing) a kal pui a ni*", tiin a puh chhe hle. Arab Speaker *Adel al-Asouni* chuan, Israel ten *War Crime* an ti a, *International Criminal Court* (ICC) in a chhui tur a ni, a ti. *Ahmoud Abbas*, Palestinian Authority President chuan Video/TV atangin Arab Leaque meeting-ah thusawiin, "Palestinian te hnam nihna a lo lang mek zel a ni. Israel chuan sorkar angin firfiak takin a che a, International Law anga hrem a ngai a ni", a ti. ICC chuan kum 2014-a Israel leh Hamas indonaah War Crime awma hriain a chhui mek a, tunah heti khawpin an buai leh si nen, Israel chu ICC Court-ah rorel sak an chak zek zek tawh a ni. 

*Shah Mahmoud Qureshi*, Pakistan Foreign Minister chuan Palestinian Foreign Minister *Riyad al-Malaki* a biak hnuah, Turkey tlawhin, chumi hnuah New York panin UN Gen. Assembly meeting koh tir dan a ngaihtuah dawn a ngaih a ni. 

Tirkish President *Recep Tayyip Erdogan* chuan TV atangin US leh Israel thiltih dan demin, *tualthattu* tih tawngkamte a hmang a, US chuan President Erdogan chu Juda huatna a khat ( *anti-Semitism* ) neiah a puh zui a, mahse, President Erdogan-a thupuangtu *Omer Celik* chuan nasa taka phain, US puhna chu a hnawl sak. 

*Gen. Hossein Salami*, Iran Revolutionary Guard Corp hotu thiltithei tak chuan, " *Israel te chak lohzia a lo lang reng mai. Gaza Strip atanga kah mai mai pawhin an buai nuaih mai a nia! Palestinian hote an chak thar zel a ni. Palestinian hote chuan Israel ram chu an tichhe vek thei a, an Industrial facility, Air base leh missile hmunte chu a buai phah hle a nih hi. Palestinian rockets 4000 vela kahna pawh an tuar zo lo"*, a ti. Iran chuan Israel ram hi a pawm ngai lova, Hamas leh Hizbollah pawlte erawh a pawmin a thlawp tlat thung a ni. 

*ISLAMIC JIHAD HOTUIN ISRAEL A VAU*

Niminah *Islamic Jihad* hotu *Ziad Makhaleh* chuan, Beirut khawpuia Lebanese TV atangin, "East Jerusalem-a Palestinian te zalenna kawng zawh mekna tura inbeihna chauh a ni. Israel nuclear bomb leh indo thlawhna tha chi te chuan Israeli muanna leh himna a thlen ngai lo vang. Gaza hmuna kan sipaite chuan thilmak (miracle) an entir a. Chu chu in mit ngeiin in hmu a ni lom ni? Mangang thlabara Israel hote an sahimna zawnga an tawmbuka tlanchhe laite chu in hmu a ni lom ni? Israel ten East Jerusalem a an thiltih dan chu an kut a inpek (surrender) emaw, a kaw tawpa thisen far tawp thlenga tan ral raih a beihleta dodal chu a ni," tiin Palestinian te thiltum hlawhtlin hma chuan beih zel an tum tih a puang. 

*NGAM LEH NGAM CHU THLING BAW HAKIN INBEI ZEL MAI TEH SE, EM NI ANG ?!*

Israeli leh Hamas leh Islamic Jihad te inbeih meknaah, a tu lam mah mahin tlawm an tum rih lovin a lang si a. *Ngam leh ngam, incho leh incho chu han inkhuai nuaiin, chal si ri bup zel mai teh se, tih mai ava awm thin em! Mahse, pawizawilo nunauten an tawrh phah zel si avangin, remna leh muanna kawng zawn thuai erawh a tul tak meuh*. 

*Times of Israel* chuan, nizan dar 10pm velah Israeli Defense Force ten 25min chhung lekin Gaza-ah bomb 122 an thlak hman, a ti. Hamas leh Islamic Jihad te pawhin Israel ram chu rockets in an la sai zel a, mahse, kar kalta aiin an kap tlem ta deuh. 

*Brig. Gen. Hidai Zilberman*, Israeli Army thupuangtu chuan, Gaza beihnaah chuan Hamas leiverh chhut chhiat kan tum ber, a ti. *Mark Lowcock*, UN Humanatarian Works hotu ber chuan, Israel te chu zahngai a, Gaza lama tanpui pekna hun hawnsak turin a ngen. 

Israel sipaite chuan *The Al-Andulus building*, chhawng 16 a sang chu kahchhiat tura an bitum angin, warning an pe ve leh ta. Israel hian In chhawng building sang, chhawng 8, 19, 12 tih vela sang te chu *jet fighters* hmangin *precision-guided missile*-in an lo kap chim rem rum tawh a ni. Tun tum indonaah hian Gaza Information Ministry sawi danin, *Building sang 6, chenna In 184, General Complex- Medics 33 an kapchhe tawh*, a ni. Nizanah Israel ram chhungah Israel Police ten Palestinian 58 an man, niin *Legal Center for Arab Minority Rights, Israel* chuan a tarlang. Gaza thlang lama Rwandan hmunah Al Aqsa Voice tih, *Radio - journalist Yosef Abu Hussein* chu missile kah vangin a thi niin, *Shahab news* leh *Wafa news* ten an ziak. Thawhlehni khan Palestinian thlawptuten *New York, Boston, Los Angeles* an mipuiten kawng an zawh a. *AFP News* chuan, Santiago khawpui Chile-ah mi 300,000 laiten Palestinian an tanzia an tilang, a ti. *Reuters news* chuan, "Israel leh Hamas hote chuan inbeih (fight) zel an la duh a. US President Biden chuan boruak tidai tura inkahhai siam a rawt a, US-in a bengkhawn rihlo. Palestinian thi 228 awmin, Israeli thi 12 an awm ta. Egypt palaite chuan pawl 2 ten inkahhai thuthlung chu a thupungin an rem ti ve ve tawhin an sawi", a ti. 




Print this post

No comments:

Post a Comment

I ngaih dân han thawh ve rawh le....