'
Motto: "I thu chhiarin a siam che"

Saturday, April 17, 2021

KAN HNEH NGEI DÂWN

By:  Tluanga Chhakchhuak

(8888 vs 22222 Protests)



Sual sipaiten kawngpui lunlai leh kawmkâr thlenga lûtin mi an pawng kah chiam ṭhîn a, tichuan, vêng chhûng aṭanga kawngzawh ṭhînte chu ni dang ai chuan an tlêm ta deuh a; mahse, uicho sipaite awm lohna lamah mipui hruaitute chhuah phutna leh Democracy tundin leh theih nân lungawilohna lantîr chhunzawm zêl a ni.

Ni dang aia kawngzawh tûra chhuak an tlêm ta deuh avângin mipuite chu an tlâwm ta emaw, kan hlau ta viau emaw tiin uicho sipai leh an zâr lo zo tum phet ho khân lo lawm viau suh u. A zualzapui vailenhlo tih ang vêl lai hun a nih vangin mahni in chhungah thaw lak nân kan tawmhim rih lawk mai zâwk a ni e.

Firfiak sipai uichoten khawlaia an bauh nasat laia uicho, ui â-ho khingsawng tûrin  mihring dik tak mihring thinlung pute chu kawngpuiah kan rawn dak chhuak rih lo mai zâwk a ni.

Râlthuam leh hriamhrei hmanga tharum thawh a, ram inrêlbâwlna kalpui thei a inngai sipai lalte hian bawng tar leh lawi tar chhawr fe tawh ang maia mahni chhia leh ṭha pawh hmang thiam loin pute thupêk alawm tia ransa hriatna ang lek chauh neite chu kan hlau a ni lo, ka ngam tak tak emaw in tih mipui zîngah hian râlthuam inhum vang maia rawn chhuak duh lo, pa leh pa, pakhat theuh theuh inkhuainuai ngam kan tam a ni a. Nangni ang a, "A" pawl thiam lo pâwla kum thum meuh zira ṭhu nawn awn awn kan awm ve lo a, Civic education hre tak leh hawihawm tak kan ni zâwk e. Amaherawhchu, kan hmuh theih ang ang râlthuam khawn khâwmin kan do ṭan ta che u tih kha chu hre rawh u.

1988 angin sipaiten mipuite intukdai a, hnehna in chang ta tiin sipai lam ṭang zikhlum hring ho kha, in lo nui khi vur vur ang e. 1988 khân keini Generation X ten silaimu lêng kârah kawngzawhin Domocracy kan ngiat chhan kha President Ne Win-a One party dictatorship system tihtlâk tum vang leh Multiparty System duh vang a ni a, Ne Win-a One Party System pawh kha tihbo in a awm ta reng a nih kha. Nanni Uicho sipaiho zawkin sipai chakna hmangin mipui sorkar din theih nân kum khat chauh thuneihna kan lo chelh ang a, Multiparty system hmangin inthlanpui kan buatsaihsak ang che u tia tiamin mipui hnêna in puangzâr ta zawk a.

Chumi hunlai a Commander in Chief General Saw Maung-a thusawi chu gentleman promise a ngaiin lungawilohna lantirna zawng zawng pawh chu tihtâwp a ni ta a, nunphung pangngaiin mipuite chu mahni hna theuh kan zawm leh ta a nih kha.

Thutiam hlen lo General Saw Maunga hruai sipai sorkar chuan inthlanpui buatsaih a tiam chu kum khat pawh a tlin hmain, mipui hruaitute chu pakhat tê tê in a man khâwm ta hmiah hmiah a, lungin ah a khung ta a.

Protest zînga tel sorkar hnathawkte pawh man khâwm lehin an aiah an mi leh sa an thu thua an thunun theih tûrte chu an dah ta zâwk tih kha kan la theihngilh lo ve. Mi naran pilitics-a inhnamhnawih pawh an man chuan Democracy suala mipui hruaitu Daw Aung San Suh Kyi te leh midang politician te chu an hmaih dâwn lo lutuk tih a chiang reng mai. Tichuan, sipai Lalho chuan duh tâwka ram an thunun theiha an in ngaih hunah chuan inthlanpui chu 1990 kumah a buatsaih ta a.

Mipui thlawp Democracy duh pawl Pi Suh Kyii hruai NLD party chuan sipaiho din party chu khumin a siruk lain hnehna an chang ta a, ram pum hian hnehna rawng lar tak a senin a sen ta vek a nih kha.

Thutiam hlen ngai lo tih takah Sipai sorkar chuan chhuanlam darawm tê tê hmangin NLD Party chu ram inrêlbâwlna chang tûrin thuneihna hlan duh miah lovin kawhmawh an bâwl zui ta a, Sipai dictator erawh chu pakhat tê tê in Gen. Saw Maunga term zawh ah General Than Shwe a ni a. Than Shwe hnuah General Thein Sein-a niin an sipai rank pawh General mai duh tawk lovin Bochhoh Hmugyi tiin khawthlang sipai lalte rank Field Martial deuh thaw tluk turin arsi te chu an koki, an awm leh kawrnghawng thlengin an bel khat vek ta a, a duh thawh lutuk vangin an hmuam hial lo maw tih mai tur a ni. Gen X ho hian sipai kan hlauh vanga tlâwm kan ni lo va, sipaiho thutiam hlen loh vang maiin kan tum kan thlen lo mai zâwk a ni e .

Kan fate Generation Z-ho hunah chuan chutiang mai maiin a tih theih miah tawh lo a ni. 2021 a nih meuh chuan chuantharte chu Min Aung Hlainga hming hi a hriat pawh an hre peih tawh lova a ten in an ten a ni ber mai. An thlalak an hmuh apiang an thai kawkalh zêl tawh mai. Tûnah chuan kan hrechiang tawh bawk che u a engpawh sawi ula kan awih ngai tawh lo vang. Inpute sawi leh tûr pawh dawt vek a ni e tih lo hre raw u. Tûnah chuan khawvêl remna leh muanna lama hma latu hmasate tih dân a lungawilohna lantîr tih vêl hi Uicho mi mâwlho hian an hre thiam pha lova râlthuam leh hriamhrei changkang hmangin kan do lêt ṭan dâwn ta e.

1988 kum ang mai mai kan ni tawh lo. Chûng hung lai chuan tûna kan neih CRPH ang pâwl a la awm lo va, mipui kaihruaitu tûr an awm lo. Tûnah chuan mi fel tak tak UNO Meeting neihpui thei (Special convey to UN) leh khawvêl sorkar bengverh thama tlang thei hruaitu kan nei tawh.

1988 khân zirlai pâwl chauh huapin ram inrêlbâwlna tûrin  zirlaite chauh kan feh chhuak a, tûn kum 2021-ah erawh chuan social media lama kan hmuh angin a pui a pang, a tar a zur thlengin tawng mawi lo ni lo hrâm sela rualbanlo kebai leh kebul thlengin mipui an rawn pen chhuak ta. Ethics Arms group thlengin thurualin FEDERAL ARMY kan nei tawh aw. Uicho sipaite hi râl hmatawng ten ni tin a za telin hremhmunah an lalpa diabawla chibai bûk tûrin kan tîr thla zung zung tawh a ni.

1988 khân Office leh sikul te chu kan kai leh mai a, 2021 kumah erawh chuan CDM hmangin uichoho mawlliak tlêm tê tih loh chu Office an kal lo. Sorkar damdawiin chu a reh thlap ta mai. Thuneihna an pawng lak hnu ni Febuary ni 1 aṭangin ni 70 deuh thaw a rei tawh hnu pawhin sorkarna an siam thei lo va, an Minister atâna an ruatte chu peon atân pawh chhawr tûr pakhat mah hmu zo lovin self-styled Minister an ni a, an sorkar lah hi an pute ram 2 China leh Russia takngial pawhin khawvêl hriatah an la pawm lo tih hriat a tha.

1988 Kum kha chuan sipai lalten an mahni pualin sumdâwnna leh mi mal hlawkna thil an kalpui loh vangin sipaite chu an inpumkhat a. Tûnah chuan sipai lalho chauhin billion meuha hausa tawntaw niin an sipaite erawh chu harsa takin an khawsa tawk tawk chu a ni a, tûn tumah hian an pute hamthatna venhim nân chauh hmanruaah an tang tih an in hrechhuak ta. 1988 khân sipai hotute hi an thil tihsual vangin khawvêl Court sâng ber ICJ/ ICC ah khin a ni lo va, 2021 kumah erawh chuan sipai council aṭanga an hruaitu lawkte chu khin a ni ta a hrema pek a ni ngei ang. Khawvêl ram dang dangte pawhin sipai council thil tih chu an dem nasa hle.

Sipai Council ten mipuite nitin a thah bâk eng thil ṭha mah a tih hriat a ni lo va, khawvêl sorkar lianten kawng eng kimah a hrek beh tak avângin a mi chhawr sipaite tak ngial pawh hlawh pêk tûr a nei tawh lo va, Bank tam tak pawh khar chhunzawm zel a nih tak avângin Pagoda leh kristian biak in lama tangka awm pawh an la duh hial ta.

Eng ram sorkar mahin ka pawmpui ta e tih pawh awm si lo silai kenga mipuite nunna laksaka, mi tibuai ṭhîn sipai Uichoho mual liam hun tûr hi rei a ni tawh lo vang.


Print this post

No comments:

Post a Comment

I ngaih dân han thawh ve rawh le....